1500 emigrantë të armatosur kubanë, të përgatitur nga CIA, zbarkojnë në Kubë, për të nxitur një rebelim e për të përmbysur regjimin
Në prill të vitit 1961, qeveria e Shteteve të Bashkuara sponsorizoi një përpjekje nga mërgimtarët kubanë për të sulmuar Kubën dhe përmbysur Fidel Kastron bashkë me qeverinë komuniste që ai udhëhiqte. Të mërguarit ishin të armatosur mirë dhe të trajnuar në Amerikën Qendrore nga CIA (Agjencia Qendrore e Inteligjencës). Sulmi dështoi, por pasojat diplomatike ishin të konsiderueshme dhe çuan në një rritje të tensioneve të luftës së ftohtë.
Përgatitjet
Që nga Revolucioni Kuban i vitit 1959, antagonizmi i Fidel Kastros ndaj Shteteve të Bashkuara ishte rritur gjithnjë e më shumë. Administrata Eisenhower dhe Kennedy autorizuan CIA-n që ta largonin atë: u bënë përpjekje për ta helmuar atë, grupet antikomuniste brenda Kubës ishin mbështetur në mënyrë aktive dhe një stacion radioje bënte propagandë nga Florida. CIA kontaktoi edhe mafianin për të punuar së bashku për të vrarë Kastron. Asgjë nuk funksionoi. Ndërkohë, mijëra kubanë po iknin nga ishulli, ligjërisht në fillim, pastaj në mënyrë klandestine. Kubanët ishin kryesisht klasë të lartë dhe të mesme, të cilët kishin humbur pronat dhe investimet nga pushteti komunist. Shumica e të shpërngulurve u vendosën në Miami, ku ata patën urrejtje për Kastron dhe regjimin e tij. CIA vendosi të përdorte këta kubanë dhe t’u jepte atyre mundësinë për të përmbysur Kastron.
Kur u hapën fjalët për një përpjekje për të rifituar ishullin, u afruan qindra vullnetarë. Shumë nga vullnetarët ishin ish-ushtarë profesionistë nën Batista. Por CIA kujdesej duke mos dashur që lëvizja të lidhej me diktatorin e vjetër.
Rekrutët u dërguan në Guatemalë, ku bënë stërvitje dhe morën armë. Forca u quajt Brigada 2506. Në prill të vitit 1961, Brigada 2506 ishte e gatshme të shkonte. Ata u zhvendosën në bregun e Karaibeve të Nikaraguas, ku bënë përgatitjet përfundimtare. Ata hipën në anije të ndryshme dhe lundruan më 13 prill.
Forcat Ajrore të SHBA dërguan bombarduesit për të dëmtuar mbrojtjen e Kubës. Tetë bombardues B-26 u larguan nga Nikaragua natën e 14-15 prillit: ata ishin dizenjuar të dukeshin si aeroplanë të Forcave Ajrore Kubane. Duhej krijuar ideja që pilotët e Kastros kishin ngritur krye kundër tij. Bombarduesit goditën aeroportet dhe pistat dhe arritën të shkatërronin ose dëmtonin disa avionë kubanë. Disa njerëz që punonin në aeroportet u vranë. Shpërthimet e bombave nuk shkatërruan të gjitha avionët e Kubës, megjithatë, pasi disa ishin fshehur. Bombarduesit pastaj “u larguan” në Florida. Sulmet ajrore vazhduan kundër forcave tokësore.
Sulmi
Më 17 prill, Brigada 2506 (e njohur edhe si “Forca e Ekspeditës Kubane”) zbarkoi në tokën kubane. Brigada përbëhej nga mbi 1,400 ushtarë të mirëorganizuar. Grupet rebele brenda Kubës ishin njoftuar për datën e zbarkimit dhe sulmet në shkallë të vogël shpërthyen në të gjithë Kubën, megjithëse këto kishin një efekt pak të qëndrueshëm. Vendi i uljes i zgjedhur ishte “Bahía de Los Cochinos” ose “Gjiri i derrave” në brigjet jugore të Kubës. Kjo ishte një pjesë e ishullit pak e populluar dhe larg nga instalimet e mëdha ushtarake: shpresohej që sulmuesit të merrnin një plazh dhe të ngrinin mbrojtje para se të vinin forcat kryesore. Kjo ishte një zgjedhje e pafat, pasi zona e përzgjedhur është moçalore dhe e vështirë për t’u kapërcyer: të mërguarit përfundimisht u bllokuan.
Kastro, në Havanë, dëgjoi sulmin dhe urdhëroi njësitë për t’u përgjigjur. Në dritën e parë, aeroplanë sulmuan, duke mbytur një anije. Kjo ishte vendimtare, sepse edhe pse ushtarët kishin zbritur, anijet ishin ende të mbushura me furnizime duke përfshirë ushqimin, armët dhe municionin.
Pasojat
Fidel Kastro arriti në vendin e ngjarjes ashtu si milicia e tij kishte arritur të luftonte sulmuesit. Kuba kishte disa tanke sovjetike, por sulmuesit gjithashtu kishin tanke dhe ata barazuan shanset. Kastro personalisht mori përgjegjësinë për mbrojtjen dhe komandimin e trupave. Për dy ditë, kubanezët luftuan pa ndalesë. Sulmuesit u dëmtuan, kishin armë të rënda, por nuk kishin përforcime dhe ishin duke u pakësuar në furnizime. Kubanët nuk ishin aq të armatosur apo të trajnuar, por kishin shumë ushtarë në numur, furnizime dhe moralin që vinte nga mbrojtja e territorit të tyre. Megjithëse sulmet ajrore nga Amerika Qendrore vazhduan të ishin efektive dhe vranë shumë trupa kubane, mbrojtësit luftuan në mënyrë të qëndrueshme. Rezultati ishte i pashmangshëm: më 19 prill, sulmuesit u dorëzuan. Disa ishin evakuuar nga plazhi, por shumica (mbi 1,100) u morën si të burgosur. Pas dorëzimit, të burgosurit u transferuan në burgje rreth Kubës. Disa prej tyre u morën në pyetje në televizion: vetë Kastro iu paraqit studiove. Ai propozoi një shkëmbim me presidentin Kenedi: të burgosurit për traktorë dhe buldozerë. Bisedimet ishin të gjata dhe të tensionuara, por përfundimisht, pjesëtarët e mbijetuar të Brigadës 2506 u shkëmbyen për rreth 52 milionë dollarë ushqime dhe ilaçe. Shumica e operativëve dhe administratorëve të CIA-s përgjegjës për dështimin u shkarkuan ose u kërkuan të jepnin dorëheqjen. Vetë Kenedi mori përgjegjësinë për sulmin e dështuar, i cili dëmtoi rëndë kredibilitetin e tij.
Trashëgimi
Kastro dhe Revolucioni përfituan shumë nga sulmi i dështuar. Revolucioni po dobësohej, pasi qindra kubanë ikën nga mjedisi i egër ekonomik për prosperitetin e Shteteve të Bashkuara dhe gjetkë. Shfaqja e SHBA-së si një kërcënim i huaj e ngurtësoi popullin kuban prapa Kastros. Kastro, gjithmonë një orator i shkëlqyer, bëri maksimumin, duke e quajtur sulmin “humbjen e parë të Amerikës”. Qeveria amerikane krijoi një komision për të parë shkakun e fatkeqësisë. Kur erdhën rezultatet, u pa se kishte shumë shkaqe. CIA dhe forca pushtuese kishin supozuar se kubanezët e zakonshëm, të ngopur me Kastron dhe ndryshimet e tij radikale ekonomike, do të ngriheshin dhe do të mbështesin pushtimin. E kundërta ndodhi: shumica e kubanëve u mblodhën rreth Kastro. Grupet anti-Kastro brenda Kubës duhej të ngriheshin dhe të ndihmonin në përmbysjen e regjimit: ata u ngritën, por mbështetja e tyre u shkërmoq me shpejtësi.
Arsyeja më e rëndësishme për dështimin e Gjirit të Derrave ishte pamundësia e SHBA dhe forcat e mërgimit për të eleminuar forcën ajrore të Kubës. Me vetëm një pjesë të vogël të avionëve, Kuba ishte në gjendje të fundoste ose të dëbonte të gjitha anijet e furnizimit. Të njëjtat avionë ishin në gjendje të godisnin bombarduesit që vinin nga Amerika Qendrore, duke kufizuar efektivitetin e tyre.
Vendimi i Kenedit në përpjekje për ta mbajtur përfshirjen e SHBA në një sekret ka të bëjë shumë me këtë: ai nuk donte që aeroplanët të fluturonin me shenja të SHBA ose nga aeroporte të kontrolluara nga SHBA. Ai gjithashtu nuk pranoi të lejonte forcat detare të SHBA për të ndihmuar pushtimin. Gjiri i Derrave ishte një pikë shumë e rëndësishme në marrëdhëniet me Luftën e Ftohtë midis SHBA dhe Kubës. Ajo bëri që rebelët dhe komunistët në të gjithë Amerikën Latine të shikonin Kubën si shembull të një vendi të vogël që mund t’i rezistonte imperializmit edhe kur u zhvendos. Kastro u pa si një hero në mbarë botën. Kenedi, i zënë ngushtë nga Kastro dhe Kuba në incidentin e Gjirit të Derrave, nuk pranoi të ndodhte përsëri dhe vuri në vështirësi sovjetikët për vendosjen e raketave strategjike në Kubë.
Burimi: sq.eferrit.com
