Presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan u përshkrua nga revista Foreign Affairs në fillim të këtij muaji si “perandori i Turqisë”, i cili fitoi raundin e parë të zgjedhjeve, duke udhëhequr garën presidenciale me një avantazh të qartë.
Kundër të gjitha parashikimeve, si dhe koalicionit opozitar, i cili u bashkua për herë të parë për t’u përballur me vendosmëri, “Sulltani” dëshmoi se “shekulli i ri i Turqisë” është, përveç vizionit të tij personal, edhe një kauzë kolektive turke.
Erdogan fitoi 49.62% në raundin e parë, pavarësisht nga rritja e inflacionit dhe rënia e shpejtë e standardeve të jetesës për miliona qytetarë të vendit të tij.
Kemal Kilicdaroglu, i cili mori 44.89% të votave por jo “ëndrrën turke” përmbysi liderin e Turqisë për më shumë se 20 vjet, pavarësisht ekonomisë së lëkundur dhe mbështetjes së fortë ndërkombëtare për të.
Kjo është hera e parë që presidenti turk do të shkojë në një raund të dytë (ndryshe nga zgjedhjet presidenciale të 2014 dhe 2018).
Njerëz të të gjitha moshave u dyndën nga ora 8 e mëngjesit deri në 5 pasdite në rreth 200,000 qendra votimi në të gjithë territorin turk, me pjesëmarrje në nivele rekord duke kaluar 93.6%, me rritje 7.4% nga zgjedhjet e mëparshme, raporton abcnews.al.
Përveç pjesëmarrjes masive, sundimi 20-vjeçar i Erdoganit ka arritur të krijojë audiencë solide elektorale mes 64.1 milionë votuesve të Turqisë, pasi baza e tij e fortë u rezistoi tërmetit të 6 shkurtit, i cili shkaktoi të paktën 54,000 viktima dhe detyroi rreth 10 milionë qytetarë turq të largohen nga shtëpitë e tyre.
Megjithatë, “Erdogan kufizoi në mënyrë efektive diskutimin publik të tërmetit, duke e zhvendosur debatin e brendshëm në arritjet industriale dhe ushtarake të Turqisë nën drejtimin e tij,” raportoi Foreign Affairs, duke shpjeguar se “burokratët kryesorë mbështesin hapur AKP-në në pushtet.
Përveç aparatit burokratik dhe mijëra përfaqësuesve të burokracisë qeveritare, nëpunësve civilë me pagesë të lartë, pasuesit e tij të palëkundur janë ndër votuesit besnikë të Anadollit.
Në 49,62% të votave, e cila duket se udhëhiqet plotësisht nga presidenti turk, por edhe përqafon vizionin e tij madhështor për “shekullin e ri të Turqisë”, me rastin e 100-vjetorit të themelimit të Republikës Turke këtë vit janë edhe drejtues të lartë të kompanive turke të ndërtimit, energjetikës dhe teknologjisë së lartë, që përbëjnë gjykatën financiare të “Sulltanit”.
Tregues i dominimit të tij politik janë rezultatet në zonat e goditura nga tërmeti, si në Kahramanmaras, ku Erdogan fitoi me 71.88% të votave kundrejt 22.20% të Kilicdaroglu, ndërsa AKP fitoi 5 nga 8 vendet lokale në Parlament, raporton abcnews.al.
Një pasqyrë e ngjashme në Hataj, e cila pothuajse u rrafshua nga tërmetet vdekjeprurëse, ku Erdogan fitoi një përqindje prej 48,07% kundrejt Kilicdaroglu 48,03%.
Tashmë vala gjithëpërfshirëse e fshirjes totale ose të pjesshme të borxheve, të cilën ai e shpalli janarin e kaluar, përfshinte “faljen” e borxheve nga taksat, kontributet e sigurimeve, gjobat administrative, deh taksat e qarkullimit, kreditë studentore e deri te tarifat.
Edhe pse politika ekonomike imagjinative e presidentit turk, i fokusuar në mbajtjen e normave të ulëta të interesit, përkeqësoi problemin e ekonomisë turke me inflacionin, nuk ishte në gjendje të lëkundte primatin e Erdoganit, pasi fushata e tij shpresëdhënëse u pa si vizion për të ardhmen.
“Erdogan kërkon të përfundojë misionin e tij: të rivendosë Turqinë në hartën e madhe të botës dhe t’u kthejë turqve krenarinë e tyre,” tha për Le Monde Dorothe Schmidt, një eksperte për çështjet e Mesdheut në Institutin Francez të Marrëdhënieve Ndërkombëtare.
Rritja e audiencës nacionaliste në Turqi, nuk reflektohet vetëm në votat që mori Erdogan, i cili arriti të kontrollojë shumicën në Parlament, por kryesisht në forcimin e të gjitha politikave nacionaliste në vend, raporton abcnews.al.
Meral Aksener përfundoi e katërta në garën zgjedhore, me partinë e saj që grumbulloi prej 9.69%, ndërsa surprizë ishte edhe kandidati presidencial nacionalist Sinan Ogan, i cili fitoi 5.17%.
Megjithatë, në radhë të parë, fakti se ekonomia turke mund të përballet me kohë të vështira reflektohet në mbështetjen e re për lirën, e cila u njoftua në fund të javës nga Banka Qendrore e Turqisë, duke reflektuar nevojën urgjente të presidentit për të gjetur burimet dhe mbi të gjitha mbështetjen nga aleatët ndërkombëtarë, megjithatë, pa u shfaqur i gatshëm të sakrifikojë vizionin e tij neo-osman për rolin udhëheqës të Turqisë.
Në këtë këndvështrim, Perëndimi po shikon me maturi dhe kryesisht në siklet se si “Sulltani” do të marrë një mandat të tretë duke e zhytur edhe më tej vendin në një regjim të “autokracisë parlamentare”, për të cilën revista “Economist” kishte paralajmëruar disa ditë më parë.
