Duhet një dozë e mirë frike për të paralizuar një oficer me përvojë të inteligjencës ushtarake. Megjithatë, në mars 2022, një sulm rus në selinë e inteligjencës ukrainase në Gadishullin Ribalski, në Dnieper ndërsa kalon përmes Kievit, e kaloi atë prag.
Oficerët kujtojnë “terrorin” e krijuar nga goditja e raketave, thyerja e xhamave dhe shembja anësore e disa ndërtesave të vjetra. Burrat, të cilët prisnin në një ambient pritjeje për një takim me shefin e tyre, ranë përtokë. Pak më vonë, një derë u hap dhe gjeneralmajor Kirilo Budanov doli. “Gjithçka është në rregull,” rënkoi ai, kujton një nga të pranishmit; dhe më pas i urdhëroi të ktheheshin në punë. “Ai hoqi pluhurin, vuri kapelën e tij dhe doli jashtë për të inspektuar dëmin.”
Gjenerali Budanov, 37 vjeç, një ish komando, është shefi më i ri i spiunazhit në historinë e Ukrainës. Si një organizator i operacioneve gjithnjë e më të guximshme brenda Rusisë, ai është bërë një shqetësim i madh për Kremlinin.
Bashkëpunëtorët e tij pohojnë se ka pasur “të paktën dhjetë” tentativa për ta vrare ate.
Në të fundit, më 29 maj, godina e Ribalskit u sulmua me raketa balistike, raketa lundrimi dhe dronë. Megjithatë, ata nuk e goditën atë dhe as urën ngjitur, megjithëse shkaktuan disa dëme të vogla në një ndërtesë fqinje. Të nesërmen, Vladimir Putin u mburr se një sulm “i saktë” kishte shkatërruar të gjithë kompleksin. Mediat pro-Kremlinit raportuan se gjenerali Budanov ishte evakuuar në Gjermani dhe ishte në koma . The Economist mund të konfirmojë se asnjë nga këto pohime nuk është e vërtetë.
Gjenerali Budanov ka kundërshtarë brenda dhe jashtë vendit. Agjencitë e tjera të sigurisë janë të shqetësuara për fuqinë dhe burimet e tyre.
“Është e arsyeshme që inteligjenca ushtarake bëhet e fuqishme gjatë luftës,” thotë një oficer rival. “Gjithsesi, nuk mund të bëhet shumë tani pa miratimin e tij”. Edhe miqtë e cilësojnë shefin e inteligjencës ushtarake si “të vështirë”. Disa e kanë të vështirë të merren vesh me të, thotë gjeneral brigade Dmitro Timkov, partner në “dhjetëra” operacione. “Ai nuk përshtatet me opinionet e të tjerëve.” I riu Budanov iu përgjigj shefave nëse mendonte se e kishin gabim. Megjithatë, mbështetësit e tij thonë se ai ka gjithashtu një anë “bujare”. Një mjeshtër i lojërave të mendjes në botën e jashtme, pohon Oleg, gjenerali Budanov nuk i ka përdorur kurrë ato për kolegët e tij. “Kuptoni se nuk mund të mashtroni me mashtruesit.”
Vendimi i Volodimir Zelensky në vitin 2020 për të promovuar një shef ushtarak pak të njohur erdhi si një surprizë për shumë njerëz. Sidoqoftë, brenda shërbimeve, emri i Kirilo Budanov ishte tashmë legjendar. Kremlini gjithashtu e dinte për këtë. “Ishte ekuivalenti me t’u treguar atyre një shenjë paralajmëruese,” thotë Andrii Yusov, një oficer i GUR. “Kjo është ajo që bindi shumë prej nesh për kredencialet e sigurisë kombëtare të Zelensky.”
Shefi i ri i spiunazhit u nderua për udhëheqjen e një sulmi të guximshëm në vitin 2016 që shkatërroi helikopterët në bazën ajrore Dzhankoy në Krimenë e pushtuar nga Rusia. Gjeografia e operacionit (në oborrin e shtëpisë së shërbimeve ruse të sigurisë) ishte shumë e guximshme. Gjatë kthimit, ekipi i gjeneralit Budanov u përlesh edhe me forcat speciale ruse dhe vrau disa ushtarë, duke përfshirë një komandant të rangut të lartë. Rusët më vonë u hakmorrën për atë sulm me sulmet e tyre; Ata nuk arritën ta vrisnin, por e vranë eprorin e tij të drejtpërdrejtë.
Gjenerali Timkov, i konsideruar si komandanti i dytë në atë bastisje, mohon në mënyrë jo bindëse operacionin. Megjithatë, ajo ofron një histori tjetër që vetëm sa shton legjendën e shefit të spiunazhit. Në fillim të vitit 2015, thotë ai, të dy ishin prapa linjave të armikut në Donbass, në Ukrainën lindore, kur nënkoloneli i atëhershëm Budanov u plagos nga një minë kundër personit. Shrapnel i goditi qafën dhe tehun e shpatullës, dhe gjithashtu pak poshtë zemrës së tij. Kirilo na kërkoi ta braktisnim. Megjithatë, grupi refuzoi dhe me vullnet të madh, oficeri i plagosur arriti të përshkonte më shumë se dy milje për të arritur në një territor të sigurt. “Ai nuk tha asgjë gjatë gjithë rrugës. Ai nuk dha asnjë shenjë dhimbjeje”.
Pas emërimit të tij si kreu i ri i GUR, gjenerali Budanov promovoi qëndrimin “gjithçka është e mundur”. Ai mori lëvdata me një mision shpëtimi për të evakuuar afganët dhe të huajt e tjerë nga Kabuli në vitin 2021. Megjithëse ai vërtet la gjurmën e tij pas pushtimit në shkallë të plotë. Në ditët e para, kur diversantët vepronin në Kiev, ai u pa duke vrapuar rreth Ribalskit me një automatik. Ai drejtoi në aeroportin Góstomel, Irpin dhe Moschún, në periferi të Kievit, operacione kritike që, megjithëse thjesht, ndaluan përparimin rus. Ai dërgoi helikopterë furnizimi dhe shpëtimi në kazanin e Mariupolit të rrethuar. Ai vetë mori pjesë në shumë operacione të vijës së parë. Ky marrje rreziku shqetësoi disa kolegë, të cilët mendonin se shefi i tyre duhet të mbrohet më mirë, “por nuk mund të përpiqesh ta ndalosh”. Gjenerali thotë se e bën sepse të tjerë janë në rrezik. “Ka jetë në rrezik. Nuk ka gabime”.
Partnerët perëndimorë e përshkruajnë shefin ukrainas të spiunazhit si një aktor të drejtpërdrejtë dhe të pakorruptueshëm. Sipas Philip Ingram, një ish-kolonel në inteligjencën ushtarake britanike, ai ka më shumë informacion nga shërbimet e inteligjencës amerikane dhe britanike sesa gjermane apo franceze. Në çdo rast, shfaqjet e tij të guximshme nuk priten mirë nga të gjithë. Disa dokumente të zbuluara tregojnë se CIA duhej të ndërhynte për ta penguar atë të urdhëronte një sulm ndaj Moskës në përvjetorin e pushtimit, në shkurt. Që atëherë, sabotimet dhe inkursionet në Rusi kanë ngritur frikën tek aleatët e Ukrainës për provokimin e një fuqie bërthamore. Ata janë ngjallur edhe nga deklaratat e gjeneralit Budanov për të sjellë një kolaps të Rusisë.
Megjithatë, ai thotë se nëntë vjet studimi i agresionit rus e vendosën atë në një pozicion unik për të vlerësuar rreziqet e një përshkallëzimi bërthamor. “Si shef i shërbimeve të inteligjencës, i them qartë se kjo nuk do të ndodhë”, thotë ai. “Me gjithë antipatinë që ndjej për Federatën Ruse, nuk ka shumë idiotë që drejtojnë vendin”. Ai këmbëngul se paqja është e pamundur pa humbjen strategjike të Rusisë dhe “riformimin e pushtetit” në atë vend. “Ose të gjithë dalim nga lufta në të njëjtën kohë, ose njëra palë do të humbasë dhe tjetra do të fitojë. Nuk ka opsione të tjera.”
Si njeri i besuar i presidentit (në qeveri thuhet se janë shpirtra binjakë), kuptohet se ai po luan një rol gjithnjë e më të rëndësishëm në negociatat e paqes në prapaskenë. Burimet thonë se ai është ne bisedime sekrete me kinezët dhe ka qenë në kontakt edhe me Yevgeni Prigozhin, kreun e grupit mercenar rus Wagner.
Gjatë bisedës bëhet e qartë se gjenerali Budanov ka menduar shumë për Ukrainën e pasluftës. Dimrin e kaluar u fol për emërimin e tij të mundshëm si ministër i Mbrojtjes. Ai këmbëngul se ambicia e tij e vetme politike është fitorja ndaj Rusisë. Megjithatë, sondazhet sekrete të kryera nga zyra e Zelenskit tregojnë se ata po mendojnë të përdorin kultin e spiunazhit të tyre heroik për të kundërshtuar kërcënimin (e perceptuar) të paraqitur nga Valeri Zaluzhny, komandanti i përgjithshëm dhe i pavarur i Ukrainës. Kolegët e gjeneralit Budanov thonë se janë të bindur se ai është i destinuar të luajë një rol të rëndësishëm politik sapo të arrihet paqja, nëse jeton për ta parë atë.
Përshati në shqip nga LAVANGURDIA, FJALA.AL
