Shkencëtarët paralajmërojnë se një super-kontinent mund ta bëjë planetin Tokë të pabanueshëm në 250 milionë vjet, sipas gazetës britanike “Guardian”.
Superkontinentet janë masa gjigante tokësore të përbëra nga shumë kontinente. Vendi ku ato formohen mund të ndikojë në mënyrë dramatike në klimën e planetit tonë.
“Formimi i një superkontinenti në Tokë mund të zhdukë speciet njerëzore dhe të gjithë gjitarët e tjerë ekzistues në 250 milionë vjet”, sipas studimit.
Zhdukja masive do të shkaktohet kryesisht nga “stresi i nxehtësisë” si rezultat i një aktiviteti më të madh vullkanik që do të vendoste dy herë më shumë dioksid karboni në atmosferë sesa nivelet e sotme, dielli do të ishte më i vjetër dhe do të lëshonte më shumë rrezatim dhe në tropikët do të kishte më shumë shkretëtira.
Superkontinenti “Pangea Ultima”, siç theksojnë ekspertët, pritet të formohet kur të gjitha kontinentet aktuale të bashkohen pas miliona vitesh.
Punimi, i botuar në revistën Nature Geoscience, është i pari që përpiqet të formojë një model që mund të tregojë se sa ekstreme mund të bëhet klima nga ky rirregullim gjeologjik.
Duke përdorur një model klimatik të Zyrës Met në Mbretërinë e Bashkuar dhe superkompjuterin e Universitetit të Bristolit, simulimi siguroi gjithashtu të dhëna tektonike për ngjarjet e kaluara të zhdukjes dhe të dhëna që mund të jenë të dobishme për astronomët që kërkojnë planetë të tjerë të banueshëm.
Në epokën e superkontinentit Pangea Ultima, ekstremet e temperaturës priten të jenë dramatike, me më shumë lagështi përgjatë brigjeve dhe kushte jashtëzakonisht të thata në shkretëtirat e mëdha në tropikët.
Në këtë botë, temperaturat globale mund të rriten me 15 gradë Celsius (deri në 30 gradë Celsius në tokë) mbi nivelet para-industriale, gjë që do ta kthente botën në nxehtësinë ekstreme të përjetuar në periudhën Permian-Triasic para 260 milion viteve, kur më shumë se 90% e specieve u zhdukën.
Periudhat e zgjatura të nxehtësisë mbi 40 gradë Celsius do të tejkalonin nivelet e qëndrueshmërisë së shumë formave të jetës, komenton botimi britanik.
Gjitarët kanë qenë historia e madhe e suksesit evolucionar, veçanërisht që kur dinozaurët vdiqën gjatë ngjarjes së fundit të madhe të zhdukjes, por aftësia e gjitarëve për t’u përshtatur me nxehtësinë mund të jetë e ngadaltë. Këtu përfshihen njerëzit, të cilët kanë qenë në Tokë për një kohë relativisht të shkurtër.
Hominidet u shfaqën rreth gjashtë milionë vjet më parë, kur bota ishte shumë më e ftohtë se sa ishte në kohën e dinosaurëve.
“Megjithëse speciet tona evoluan jashtëzakonisht shpejt, ne do të përballemi me sfida të mëdha në epokën e ‘Pangea Ultima’, duke supozuar se do të arrijmë të kapërcejmë krizën aktuale klimatike antropogjene dhe zhdukjen masive të specieve të tjera.”
Përveç efekteve të menjëhershme të të nxehtit, do të kishte probleme serioze me furnizimin me ushqim për shkak të kolapsit të bimësisë. Studimi vëren se shumica e bimëve stresohen në temperatura mbi 40 gradë Celsius dhe prishen plotësisht nëse ekspozohen në 60 gradë Celsius për periudha të gjata.
Autori kryesor i studimit, Alexander Farnsworth nga Universiteti i Bristolit, foli për mundësinë e një ngjarje tjetër zhdukjeje, që përfshin njerëzit.
“Toka ka një mjedis shumë të ndryshueshëm. Njerëzit janë shumë me fat me atë që kemi tani dhe ne nuk duhet ta shtyjmë klimën tonë përtej klimës më të ftohtë që kemi evoluar. Ne jemi specia dominuese, por Toka dhe klima e saj vendosin se sa do të zgjasë kjo”, tha ai, duke shtuar: “Ajo që vjen më pas është hamendja e kujtdo. Zhanri dominues mund të jetë diçka krejtësisht e re.”
Autorët e studimit pranojnë se parashikimi i tyre ka një nivel të lartë pasigurie për shkak të kornizës kohore jashtëzakonisht afatgjatë, megjithatë, ata shpresojnë që studimi, i cili filloi gjatë bllokimit të pandemisë, do të japë informacion të dobishëm për ngjarjet e mëparshme të zhdukjes masive dhe planetët e tjerë potencialë për të qenë të banueshëm.
Deri më tani, kur astronomët kanë studiuar galaktikat e largëta për planetë që mund të jenë një shtëpi alternative për speciet njerëzore, ata kanë konsideruar kryesisht distancën nga Dielli dhe praninë e ujit.
Studimi i ri tregon se tektonika është gjithashtu një faktor i rëndësishëm në përcaktimin e klimës së një planeti.
“Nëse NASA do të mund të dërgonte vetëm një anije kozmike në një planet, atëherë unë do të zgjidhja një që nuk do të kishte një superkontinent”, tha Farnsworth, duke shtuar, “Është më mirë që shumë kontinente të shpërndahen siç janë tani në Tokë”./I.S
