Emri shkencor i saj është bletë ose ilaç, nga populli quhet edhe si bletë, bar blete dhe balsam limoni, ndërsa sipas Dioskurides ishte dylli i bletës. Është një bimë aromatike, medicinale dhe bletari. Emrin e ka marrë nga fakti që bletarët e përdorin kur duan të tërheqin bletët.
Sot, kultivohet si për vajin esencial ashtu edhe për ilaçin e tij të thatë. Sipas përshkrimit taksonomik, kjo bimë i përket familjes Lamiaceae dhe species Melissa officinalis L. Është bimë shumëvjeçare, me kërcell katërkëndor, shumëdegëzues, 40-80 cm i lartë. Ka gjethe të mëdha, ovale, pak të dhëmbëzuara me një aromë të ëmbël limoni.
Lulet e saj janë të bardha ose rozë për 6-12. Ka disa varietete nga të cilat më të famshmit janë Yevtika dhe Krumtsanka ruse, vaji esencial i të cilave përmban rreth 80% citral.
Ato lulëzojnë si në zonat e ngrohta ashtu edhe në të ftohta, ndërsa më të përshtatshmet janë zonat gjysmë malore me dimër të butë, verë të freskët dhe me orientim meridian.
Mbjelljet e kësaj bime kryhen në dy stinë, në vjeshtë dhe pranverë. Sezoni më i mire është vjeshta pas shirave të parë. Mbjellja si e fidanëve ashtu edhe e degëve bëhet me makina mbjellëse.
Gjethet e saj konsiderohen të kenë veti tonike dhe antispazmatike. Zierja e tyre konsiderohet gjithashtu se vepron kundër sëmundjeve nervore , hipokondrive, histerisë, vertigos, katarrës kronike dhe reumatizmës.
Vaji esencial i saj përdoret kryesisht në parfumeri, në përgatitjen e pijeve joalkoolike dhe në fund si përbërës në pije joalkoolike. Përdoret gjithashtu në farmaceutikë si antimikrobik , sepse përmban një sasi të madhe citral, ndaj të cilit janë të ndjeshëm ndaj shumë mikroorganizmave.
Edhe sot “dorëzonja” ka të bëjë me mjekësinë tradicionale me vetitë e saj të shumta, kryesisht në trajtimin e çrregullimeve të sistemit nervor./ S.M
