Taksat tradicionalisht jopopullore të karbonit mund të arrihen me pajtueshmërinë rregullatore, thotë kreu i FMN-së për Cop 28
Nga Fiona Harvey/ Dubai
Devijimi i triliona dollarëve me të cilët bota subvencionon prodhimin e karburanteve fosile çdo vit, dhe vendosja e një çmimi të nënkuptuar për emetimet e karbonit, do të gjeneronte sasinë e madhe të parave të nevojshme për të trajtuar krizën klimatike, tha kreu i Fondit Monetar Ndërkombëtar.
Qeverive u është shtyrë në mënyrë eksplicite çmimi i karbonit nga mospopullariteti i mundshëm i taksave të reja të karbonit, të cilat janë bërë objektiva të preferuara të politikanëve dhe partive kundër klimës në mbarë botën, nga SHBA dhe Australia në Evropë dhe MB.
Kristalina Georgieva, drejtoresha menaxhuese e FMN-së, tha se ishte e mundur të arrihet i njëjti rezultat – duke bërë që aktivitetet me karbon të lartë të reflektojnë kostot e tyre të vërteta për shoqërinë – duke përdorur rregulloren dhe duke shkurtuar subvencionet e këqija që inkurajojnë përdorimin e karburanteve fosile.
“Ne kemi qenë të ngadalshëm në një mendim shumë të rëndësishëm të politikës, i cili është nxitja për investitorët duke toleruar ende nivele të larta të subvencioneve të karburanteve fosile,” tha ajo për Guardian në një intervistë. “Dhe [bota e ka bërë këtë më keq] duke qenë ende mjaft i ngadalshëm në prezantimin e çmimeve të karbonit dhe duke dhënë një trajektore për këtë çmim të karbonit në rritje.”
E hëna ishte dita e financave dhe e tregtisë në samitin e OKB-së për klimën Cop28 në Dubai, me qeveritë, institucionet financiare dhe investitorët e sektorit privat që diskutonin iniciativa të reja për të ndihmuar në gjetjen e trilionave të nevojshme për të zhvendosur botën në një ekonomi me karbon të ulët. Megjithatë, pati pak njoftime thelbësore për para të reja, pasi shumica e qeverive kishin dhënë kontributet e tyre në fondin e humbjeve dhe dëmeve, që tani qëndron në rreth 700 milion dollarë (556 milion £), në javën e parë të konferencës.
Studimet nga ekonomistë të shquar kanë treguar se triliona nevojiten në mbarë botën çdo vit për investime në energjinë e rinovueshme dhe teknologji të tjera me karbon të ulët – për shembull, Lordi Nicholas Stern dhe Vera Songwe zbuluan se vetëm vendet në zhvillim, duke përjashtuar Kinën, do të kenë nevojë për më shumë se 2 dollarë. tn (1.6tn £) në vit deri në vitin 2030, për të ulur emetimet dhe për të përballuar ndikimin e motit ekstrem. Këto shuma duken të mëdha, por janë relativisht të vogla në kontekstin e një ekonomie globale që vlen rreth 450 trilion dollarë (358 trilionë paund).
Këtë verë, FMN llogariti se subvencionet direkte dhe indirekte që shkojnë për lëndët djegëse fosile, edhe pa llogaritur ndikimet e provuara si kostot shëndetësore, kishin arritur më shumë se 7 trilion dollarë (5.56 trilionë paund), të shtyrë në nivele rekord nga reagimet e qeverive ndaj kriza e kostos së jetesës.
Reformimi i këtyre do të çlironte burime që mund të derdheshin në energjinë e rinovueshme dhe teknologji të tjera me karbon të ulët, duke stimuluar tregun për rritje “të pastër”, tha Georgieva. Nga ana tjetër, shtoi ajo, vendosja e një çmimi të karbonit do të penalizonte investimet me karbon të lartë.
Ekonomistët kanë argumentuar për dekada se çmimi i karbonit është mënyra më efektive për t’i çuar ekonomitë drejt një zhvendosjeje nga karburantet fosile. “Dëshmia është së pari se funksionon,” tha Georgieva, një ish-shefe ekzekutive e Bankës Botërore dhe një komisionere kryesore evropiane, përpara se të merrte rolin e saj aktual në vitin 2019. “Kur i vendosni një çmim karbonit, dekarbonizimi përshpejtohet. Evropianët prezantuan skemën e tregtimit të emetimeve [në 2005] dhe ato janë rritur dhe megjithatë emetimet u ulën me 37%. Ju shihni të njëjtën gjë në Kanada me taksën e tyre të karbonit.”
Taksat e karbonit dhe tregtia e emetimeve mund të gjenerojnë gjithashtu të ardhura për qeveritë. “Kur flasim për nevojën për të mbështetur tranzicionin në ekonominë e gjelbër, nga mund të vijnë paratë – mirë, këtu është burimi”, tha ajo.
“Nuk është aq e lehtë të identifikosh përmbajtjen e karbonit dhe më pas të vendosësh një çmim të përshtatshëm”, tha Kristalina Georgieva. – “Çmimi i karbonit ishte gjithashtu i drejtë, tha ajo, pasi sa më shumë kompani ose individë të kontribuojnë në krizën klimatike, aq më shumë do të paguanin”.
Megjithatë, megjithëse çmimi i karbonit mund të jetë tërheqës në teorinë ekonomike, në praktikë qeveritë ngurrojnë të vendosin çmime dhe taksa të tilla të qarta, sepse ato mund të sulmohen lehtësisht dhe sepse ato godasin më shumë njerëzit më të varfër, nëse zbatohen keq. Protestat e verdhave të verdha në Francë, për shembull, u nxitën nga taksat e karburantit dhe propozimet për çmimin e karbonit në SHBA dhe Australi u braktisën pas sulmeve të vazhdueshme nga krahu i djathtë./kb
