Vit pas viti, Evropa është në mendjen e udhëtarëve të panumërt, nga ata, të rinjtë, te pensionistët kureshtarë nga ana kulturore e deri te familjet që duan pushime verore. Një vend mbetet nën radar: Shqipëria. I vendosur në veri të Greqisë dhe në jug të Malit të Zi, ky komb me shumicë myslimane në Ballkan krenohet me traditat e vjetra, një vijë bregdetare simpatike dhe një kuzhinë vendase.
Pastaj është kodi i lashtë i nderit, besa, që përkthehet në llojin e mikpritjes që mund të rivendosë besimin e dikujt te njerëzimi. Dhe për shkak se Shqipëria nuk është pjesë e Zonës Shengen, procesi i pavarur i vizave elektronike është një fllad për t’u lundruar. Një tjetër bonus: nuk është përfshirë ende nga turizmi masiv, kështu që vizitorët mund të shijojnë ende bukurinë e paprekur në të gjithë vendin. Po çfarë e bën tërheqës këtë vend? Nëse po planifikoni një udhëtim, këto janë vendet më të mira për të vizituar në Shqipëri.
Tirana
Të vlerësosh vërtetë Shqipërinë do të thotë të kuptosh historinë e saj, dhe kryeqyteti i gjallëruar i Tiranës është vendi i shkëlqyer për të mësuar se pse është vendi i bunkerëve. Oh, shumë bunkerë. Një shifër e saktë është e pamundur të përcaktohet (disa janë ricikluar, të tjerë janë shkatërruar), por të dhënat thonë se ekzistojnë diku midis 175,000 dhe 750,000 nga këto kërpudha betoni të braktisura në Tiranë. Duke personifikuar paranojën që përcaktoi udhëheqjen komuniste të Enver Hoxhës nga viti 1944 deri në vdekjen e tij në 1985, ato u ndërtuan pas Luftës së Dytë Botërore në vende strategjike si shkëmbinjtë, por edhe në fusha, në cepat e rrugëve dhe përgjatë vijave bregdetare në rast bastisjeje nga armiqtë. Dhe pasi Hoxha e tërhoqi plotësisht Shqipërinë nga politika ndërkombëtare dhe nga marrëveshjet e tregtisë ekonomike, ajo rihapi dyert e saj për turistët vetëm pas rënies së komunizmit në 1991-shin.
Sot, shumë nga bunkerët e mbijetuar kanë evoluar në hapësira sociale dhe kulturore si sallone, bare, piceri, sallone tatuazhesh dhe studio artistësh. Në Tiranë, për shembull, një nga bunkerët më të mëdhenj tani qëndron si Bunk’Art 2, një muze me 24 dhoma që risjell në vëmendje historinë e Ministrisë së Punëve të Brendshme nga viti 1912 deri në 1991-shin.
Qyteti është gjithashtu shtëpia e Shtëpisë së Gjetheve, një muze intrigues që pushton ndërtesën që dikur përdorej nga Gestapo gjatë Luftës së Dytë Botërore, përpara se të shërbente si pjesë e taktikave të pamëshirshme të vëzhgimit të Sigurimit të Shtetit, një tjetër mjet mizor persekutimi i përdorur nga Hoxha, informon dritare.net
Më i vogël, por po aq i vlefshëm për t’u vizituar është muzeu i hapur i Postbllokut. Këtu, tri ekspozita nxjerrin në pah mizoritë e regjimit komunist të Hoxhës. Merrni pak kohë për të parë veprat artistike nga artisti i skulpturës abstrakte Ardian Isufi dhe shkrimtari Fatos Lubonja, të dizajnuara duke përdorur trarë betoni nga kampi i punës së Spaçit i frymëzuar nga stalinistët.
Interesante është lagjja e Bllokut që ndodhet afër, duke shfaqur anën e qetë të Tiranës, simbolet e përparimit social dhe zhvillimit ekonomik që janë të ndërthurura me kujtimet e një të shkuare të trazuar.
E rihapur si një shtëpi kulti në 1991-shin, Xhamia e Et’hem Beut konsiderohet unike për shkak të motiveve që zbukurojnë afresket e saj. Përpara saj është Kulla e Sahatit, 115 metra e lartë që u ndërtua në 1822-shin.
Berat apo Gjirokastër?
Të dyja qytetet historike janë pretendente të shkëlqyeshme kur bëhet fjalë për eksplorimin e periudhës së Shqipërisë osmane, një ndikim që vazhdon të ndihet edhe sot e kësaj dite, me Perandorinë Osmane që gëzon një mbretërim prej më shumë se 600 vjetësh, ajo ndikoi thellësisht në çdo gjë, nga kuzhina dhe feja deri te qeverisja. Teksa udhëtimet ditore nga Tirana në Berat dhe Gjirokastër janë të realizueshme, ia vlen të bëni më shumë hapësirë në itinerarin tuaj për t’i eksploruar.
Por rekomandimi ynë është të shkoni në Gjirokastër. Me nofkën e duhur “Qyteti i Gurit”, ky qytet mund të zërë skenën qendrore në një përrallë. Rrugët e pjerrëta me kalldrëm i çojnë vizitorët drejt Kalasë së Gjirokastrës, një nga më të mëdhatë në Ballkan.
Restoranti lokal Oda është njohur shumë për djathin e tij të mbytur me mjaltë, sanxhakët dhe qifqinë që i ngjan arancinit. Aty pranë, qëndistarja Vjollca Mezini dhe gdhendësi i gurit Muhedin Makri, i cili gjithashtu punon me hekur, meritojnë një vizitë, edhe nëse valixhja juaj nuk mund t’i marrë mallrat e tyre artizanale. Midis produkteve të saj të qëndisura me dorë dhe veprave të tij të artit të punuara tërësisht nga guri, është e lehtë të kuptosh pse ky vend historik dhe artizanët e tij të shumta përbëjnë zemrën e Gjirokastrës. Në shtëpinë e Polifonisë, ka një iniciativë që synon të mbrojë dhe promovojë muzikën tradicionale popullore shqiptare, e cila ka zënë vend në një nga tunelet e shumta të qytetit të Luftës së Ftohtë. Në vitin 2022, një muze isopolifonie u hap nën Xhaminë e Pazarit të Gjirokastrës të shekullit të 18-të, e cila është bashkë me një rrjet bunkerësh nëntokësorë.
Sarandë apo Himarë?
Duke u shtrirë rreth 296 milje përgjatë deteve Adriatik dhe Jon (të dyja takohen në qytetin port të Vlorës), vija bregdetare e Shqipërisë ofron diçka për çdo lloj udhëtari falë gamës së madhe të rrënojave të shkatërruara, fshatrave piktoreske, mrekullive natyrore, plazheve sekrete dhe qendrat e zhurmshme urbane.
Qendra turistike e Sarandës është shtëpia e vendpushimeve të shumta, restoranteve luksoze si Nám dhe Black Marlin, operatorëve turistikë me varka dhe një shëtitoreje plot gjallëri, të gjitha në kufi me një gji piktoresk në formë patkoi. Në të kundërt, ish-fshati i peshkimit i Himarës është shumë më autentik në ndjesi. Dhe për shkak se mbetet relativisht i paprekur nga zhvillimi urban, është më i përshtatshëm për këdo që ka nevojë për pak qetësi. Pavarësisht nëse po kërkoni të kënaqeni me ndonjë udhëtim të ngadaltë ose diçka pak më kozmopolite dhe me ritme të shpejta, Sarandë ju pret.
Për adhuruesit e natyrës, filloni nga Syri i Kaltër, një burim i rrethuar me gjelbërim të harlisur dhe i mbuluar me mister, asnjë zhytës nuk ka mundur të zbresë më thellë se 165 metra për shkak të presionit të ashpër nga burimi nëntokësor, kështu që thellësia e tij e vërtetë mbetet e panjohur. Edhe pse noti këtu është i ndaluar, ka nga ata që sfidojnë. Një legjendë thotë se Syri i Kaltër është në të vërtetë syri i një gjarpri mitik që e pësoi kur gëlltiti një gomar që ishte në zjarr.
Butrinti
Butrinti është thesari arkeologjik më mbresëlënës i Shqipërisë dhe vizitorët mund të presin një gërmadhë rrënojash që i bëjnë jehonë përsëritjeve të mëparshme të këtij vendi të Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s, përfshirë harqet romake dhe mozaikët bizantinë. Duke pasur parasysh se mbulon më shumë se 200 hektarë, ata që kërkojnë kohë duhet të ndalojnë te Dea e Butrintit, një statujë e perëndeshës që shfaqet me krenari në kartolina në të gjithë Shqipërinë, dhe teatri antik që vazhdon të mbajë festivale çdo verë. Diku tjetër, aventurat ujore vijnë të garantuara në Parkun Kombëtar Detar Karaburun-Sazan, ku kanionet, shkëmbinjtë e thepisur dhe malet vetëm sa e pasurojnë këtë ekosistem. Merr me qira një skaf dhe merre ditën për të notuar në ujërat e tij të pastra dhe për të eksploruar Shpellën e Haxhi Aliut, një shpellë karstike që mban emrin e një dervishi dhe shenjtori bektashi të nderuar në Shqipëri.
Riviera shqiptare është e mbushur me plazhe të bukura, kështu që ju do të justifikoheni që të mos dilni kurrë përtej bregdetit të saj, por jo të gjitha plazhet janë krijuar të barabarta. Në ndryshim nga brigjet e mbushura me njerëz dhe guralecë të Sarandës është plazhi i Gjipesë, i votuar së fundmi si një nga plazhet më të mira në botë. I vendosur midis Himarës dhe Dhërmiut, ky gji me rërë të bardhë është e rrethuar nga shkëmbinj të lartë e të thepisur që flasin për bukurinë magjepsëse që krijohet nga kontrasti. Pa dyshim, nuk është e lehtë për t’u aksesuar (shëtitja nuk është për të gjithë), kështu që merrni parasysh qytetin e përgjumur bregdetar të Ksamilit.
Një udhëtim i shkurtër me varka do t’ju çojë nga kontinenti në këtë grup prej katër ishujsh. Çadrat dhe shezllonet me qira janë të kufizuara në numër, kështu që shkoni atje mjaft herët për të pushuar në privatësi. Dhe nëse preferoni një pasdite luksoze zbathur, Hotel Luxury është vendi, me shërbimin e tij të vëmendshëm dhe pamjet e gjera të vijës bregdetare. Klubet elegante të plazhit në të gjithë bregun rivalizojnë më të mirat e homologëve të tyre në Greqi, por me pak rremuje e turma, tani për tani./ S.M
