Presidenti amerikan Andrew Johnson formalisht shpall Luftën Civile në Sh.B.A. si të përfunduar.
Lufta filloi më 12 prill 1861. Që në fillim të 1858-s, konflikti mes Veriut e Jugut, për çështjen e skllavërisë, i detyroi udhëheqësit e Jugut të vendosin për shkëputje rajonale nga SHBA.
Shkëputja e shteteve jugore (në rend kronologjik, Karolina e Jugut, Misisipi, Florida, Alabama, Xhorxhia, Luiziana, Teksasi, Virxhinia, Arkansas, Tenesi dhe Karolina e Veriut) në 1860–61 dhe shpërthimi i armiqësive të armatosura që pasuan ishin kulmi. e dekadave të fërkimit në rritje sektoriale mbi skllavërinë. Midis 1815 dhe 1861 ekonomia e shteteve veriore po modernizohej dhe diversifikohej me shpejtësi. Megjithëse bujqësia – kryesisht ferma më të vogla që mbështeteshin në krahun e lirë të punës – mbetën sektori dominues në veri, industrializimi kishte zënë rrënjë atje. Për më tepër, veriorët kishin investuar shumë në një sistem transporti të gjerë dhe të larmishëm që përfshinte kanale, rrugë, varka me avull dhe hekurudha; në industritë financiare si banka dhe sigurime; dhe në një rrjet të madh komunikimi që përmbante gazeta, revista dhe libra të lira, të disponueshme gjerësisht, së bashku me telegrafin.
Në të kundërt, ekonomia jugore bazohej kryesisht në ferma të mëdha (plantacione) që prodhonin kultura tregtare si pambuku dhe që mbështeteshin te skllevërit si forca kryesore e punës. Në vend që të investonin në fabrika apo hekurudha siç kishin bërë veriorët, jugorët i investonin paratë e tyre në skllevër – madje më shumë se në tokë; deri në vitin 1860, 84 për qind e kapitalit të investuar në prodhim u investua në shtetet e lira (jo skllavopronare). Megjithatë, për jugorët, deri në vitin 1860, ky dukej të ishte një vendim i shëndoshë biznesi. Çmimi i pambukut, prodhimi përcaktues i Jugut, ishte ngritur në qiell në vitet 1850 dhe vlera e skllevërve – që në fund të fundit ishin pronë – u rrit në mënyrë proporcionale. Deri në vitin 1860, pasuria për frymë e të bardhëve jugorë ishte dyfishi i asaj të veriut, dhe tre të pestat e individëve më të pasur në vend ishin jugorë.
Në pamje të parë dukej se 23 shtetet që mbetën në Union pas shkëputjes ishin më shumë se një ndeshje për 11 shtetet jugore. Përafërsisht 21 milionë njerëz jetonin në veri, krahasuar me rreth nëntë milionë në jug, prej të cilëve rreth katër milionë ishin skllevër. Përveç kësaj, Veriu ishte vendi i më shumë se 100,000 fabrikave prodhuese, kundrejt 18,000 në jug të lumit Potomac, dhe më shumë se 70 për qind e hekurudhave ishin në Union. Për më tepër, federalët kishin në komandën e tyre një epërsi 30 me 1 në prodhimin e armëve, një avantazh 2 me 1 në fuqinë punëtore në dispozicion dhe një mbizotërim të madh të burimeve tregtare dhe financiare. Bashkimi kishte gjithashtu një qeveri funksionale dhe një ushtri dhe marinë të rregullt por efikase.
Gjatë 1860-s, shumica e shteteve skllavopronare kërcënuan me shkëputje nëse Republikanët (Partia kundër skllavërisë) do fitonin zgjedhjet. Fitorja e republikanit Abraham Lincoln mbi Partinë Demokrate të ndarë, në nëntor 1860, solli shkëputjen e menjëhershme të Karolinës së Jugut. Pas Karolinës së Jugut, brenda gjashte muajve u shkëputën edhe gjashte shtete te tjera nga unioni, Mississipi, Florida, Alabama, Georgia dhe Louisiana.
Problemet e komandës rrënuan të dyja palët. Nga dy komandantët rivalë në krye, shumica e njerëzve në 1861 menduan se Davis ishte më i aftë se Lincoln. Davis ishte i diplomuar në Akademinë Ushtarake të SHBA-së, një hero i Luftës Meksiko-Amerikane. Lincoln – i cili kishte shërbyer në legjislaturën e shtetit të Illinois dhe si një anëtar i pashquar për një mandat i Dhomës së Përfaqësuesve të SHBA – mund të mburrej vetëm për një periudhë të shkurtër shërbimi ushtarak në Luftën e Black Hawk, në të cilën ai nuk pa asnjë veprim.
Në shkurt 1861, delegatë nga shtetet e mësipërme krijuan një qeveri të unifikuar. Jefferson Davis nga Mississippi u zgjodh presidenti i parë i Konfederatës së Shteteve të Amerikës. Kur Abraham Linkoln u përurua President i SHBA-së më 4 mars 1861, një total prej shtate shtetesh ishin bërë pjesë e Konfederatës së Jugut (përfshi edhe Teksasin).
Katër vjet më vone, lufta civile përfundoi me humbjen e Konfederatës se Jugut, dhe 620 mijë luftëtarë humben jetët nga të dy kampet.
