Nga Daron Acemoglu
Drejt nesh janë tre ndryshime epokale që do të riformësojnë ekonominë e SHBA-së në vitet e ardhshme: një popullsi në plakje, rritja e inteligjencës artificiale dhe rilidhja e ekonomisë globale.
Nuk duhet të ketë pak habi në këtë, pasi të gjitha këto po evoluojnë ngadalë në pamje të qartë. Ajo që nuk është kuptuar plotësisht është se si këto ndryshime në kombinim ka të ngjarë të transformojnë jetën e njerëzve që punojnë në mënyra që nuk janë parë që nga fundi i viteve 1970, kur pabarazia e pagave u rrit dhe pagat në nivelet e ulëta ngecën ose madje ranë.
Së bashku, nëse trajtohen siç duhet, këto sfida mund të rindërtojnë punën dhe të ofrojnë produktivitet, paga dhe mundësi shumë më të larta – diçka që revolucioni kompjuterik e premtoi dhe nuk e përmbushi kurrë. Nëse e keqmenaxhojmë momentin, ato mund t’i bëjnë punët e mira dhe të paguara më të pakta dhe ekonominë më pak dinamike. Vendimet tona gjatë pesë deri në 10 viteve të ardhshme do të përcaktojnë se cilën rrugë do të ndjekim.
Sistemi ynë politik jofunksional, i cili është gjithnjë e më afatshkurtër në vizionin e tij për vendin, nuk ka gjasa të na përgatisë për këto ndryshime. As nënpresidentja Kamala Harris dhe as ish-presidenti Donald Trump nuk po fokusohen tek ata me ndonjë seriozitet në fushatat e tyre elektorale. As nuk shohim plane gjithëpërfshirëse nga asnjëra palë për të bërë investimet e nevojshme për të pajisur fuqinë punëtore amerikane për t’u përballur me sfidat e ardhshme.
Forca e punës në SHBA nuk është plakur kurrë kështu. Në vitin 2000, kishte rreth 27 amerikanë mbi moshën 65 vjeç për çdo 100 amerikanë të moshës primare të punës (midis moshës 20 dhe 49 vjeç). Deri në vitin 2020, ky numër ishte rritur në 39. Deri në vitin 2040, do të jetë rritur në 54. Për shkak se këto ndryshime janë të nxitura kryesisht nga një rënie e lindshmërisë, forca e punës në SHBA gjithashtu së shpejti do të fillojë të rritet më ngadalë. Nëse emigracioni në Shtetet e Bashkuara reduktohet, siç duket e mundshme, pavarësisht se kush i fiton zgjedhjet, kjo do të kontribuojë vetëm në problemin e plakjes.
*Daron Acemoglu, profesor në Institutin e Teknologjisë në Masaçusets, mori çmimin Nobel në Shkenca Ekonomike këtë vit/ Burimi: New York Times
