Katër vite pas shpërthimit të pandemisë Covid-19, jetëgjatësia në Greqi mbetet më e ulët se në vitin 2019. Përkundrazi, në BE është rritur.
Është fakt se pandemia e Covid-19 shkaktoi një rritje më të madhe se sa pritej të vdekjeve, duke ulur jetëgjatësinë në të gjithë Evropën. Sipas raportit përkatës të Komisionit për gjendjen shëndetësore në Greqi, mes viteve 2019 dhe 2022 jetëgjatësia u ul me një vit, duke u rikthyer në nivelet e regjistruara që nga viti 2012.
Studimi i ri i profesorit të demografisë Byronos Kotzamanis, drejtor i Institutit për Kërkime dhe Studime Demografike (IDEM) , shkon një hap më tej se analizat dhe përpjekjet e Komisionit për t’iu përgjigjur pyetjes: Cili nga 26 vendet e BE-së arriti të shërohej plotësisht nga pandemia. duke tejkaluar nivelet e jetëgjatësisë që kishin regjistruar në vitin 2019? Cilat nuk ia dolën dhe si eci vendi ynë?
Greqia nuk është rikuperuar nga Covid-19
Sondazhi IDEM shqyrton jetëgjatësinë në lindje dhe në moshën 65 vjeçare.
Nga analiza e të dhënave rezulton se jetëgjatësia në vendin tonë u rikuperua në vitin 2023, por jo aq sa për të kaluar nivelet e vitit 2019. Përkundrazi, shumica e vendeve të BE-së u rikuperuan plotësisht. Ata jo vetëm që kapën fillin e prirjes rritëse të jetëgjatësisë, e cila ishte ndërprerë nga pandemia, por tejkaluan nivelet e vitit 20219.
Megjithatë, Greqia vazhdon të përfshihet, si në vitin 2019, në grupin e ndërmjetëm të vendeve të BE-së për sa i përket jetëgjatësisë në lindje.
Megjithatë, ne jemi në një fat shumë më të keq se në fund të viteve 1990, atëherë Greqia ishte në grupin e vendeve me jetëgjatësinë më të lartë. Sot jemi në vendin e 14-të në renditjen pan-evropiane, pasi kemi humbur pozitën e privilegjuar që kishim 30 vjet më parë.
Vdekshmëri rekord në Greqi nga Covid
Efektet e Covid-19 për sa i përket numrit të vdekjeve që shkaktojnë ndryshojnë nga vendi në vend për një sërë faktorësh: Përmasat e ndryshme të popullsisë, plakja e popullsisë, pasi pandemia preku shumë më tepër të moshuarit, përshtatshmëria dhe qëndrueshmëria e sistemit shëndetësor. etj.
Studimet që studiojnë efektet e Covid-19 në vendet e BE-së, për të “neutralizuar” dallimet në madhësinë e popullsisë, plakjen, etj., shikojnë një lloj specifik treguesi: Norma e standardizuar e vdekjeve për shkak të pandemisë, një normë e shprehur në vdekje të tepërta për 10,000 njerëz.
Bazuar në këtë tregues, i cili është 8 vdekje të tepërta për 10,000 njerëz, Greqia kishte mbivdekshmërinë më të lartë nga 15 vendet anëtare të Bashkimit përpara zgjerimeve të njëpasnjëshme. Ky është bërthama e “fortë” e Evropës, e cila përfshin të gjitha ekonomitë më të zhvilluara plus Mbretërinë e Bashkuar, e cila ishte anëtare e BE-së deri në vitin 2020.
Ajo që “i kursen” shumë Greqisë – për sa i përket të dhënave statistikore – dhe e vendos atë afër mesatares evropiane është se vendet e Evropës Lindore, ish-blloku socialist, kishin një shkallë më të lartë të vdekshmërisë së tepërt gjatë pandemisë. Në fakt, në pesë prej tyre indeksi ishte më shumë se dy herë më i lartë se në Greqi.
Kush u shërua nga pandemia?
Gjatë pandemisë, jetëgjatësia për shkak të vdekshmërisë së tepërt në të gjitha vendet u ul, për t’u rikuperuar vetëm në vitin 2023.
Megjithatë, ky rimëkëmbje jo kudo çoi në kthimin e treguesve në nivelet para pandemisë.
Konkretisht, Eurostat regjistron sa vijon:
Për sa i përket jetëgjatësisë së meshkujve dhe femrave në lindje, në vitin 2023 mesatarja e BE-26 është rritur përkatësisht me 0,4 dhe 0,2 vjet krahasuar me vitin 2019 (të dhënat e 2023 nuk janë të disponueshme nga EUROSTAT për Gjermaninë).
Megjithatë, në shtatë nga 26 vendet për burrat dhe në tetë për gratë, pritshmëritë mbeten më të ulëta apo edhe të njëjta si në vitin 2019. Greqia përfshihet në grupet e këtyre vendeve, pasi në krahasim me vitin 2019, në vitin 2023 ka një jetëgjatësia prej 0.2 vjet për burrat (79.00 vs. 79.2 vjet) dhe e qëndrueshme për gratë (84.2 vjet).
Çfarë ndodhi me 65-vjeçarët?
Për sa i përket jetëgjatësisë në moshën 65 vjeç për burrat dhe gratë, rritja e saj midis 2019 dhe 2023 shkon në 0.2 dhe 0.1 vjet respektivisht në mesataren e BE-së. Rritje më pak se sa pritej në lindje.
Megjithatë, në gjashtë vende – përfshirë Greqinë, jetëgjatësia mbetet më e ulët ose e barabartë me atë të vitit 2019.
Për meshkujt e moshës 65 vjeç e lart, pandemia “preu” gjysmë viti jetëgjatësinë në krahasim me vitin 2019. Për femrat mbi 65 vjeç, jetëgjatësia mbeti e qëndrueshme në 21.7 vjet./ in.gr/ S,M