Xhamia Ballijes në Elbasan është një arritje e jashtëzakonshme për arkitekturën shqiptare dhe një përfaqësuese dinjitoze e fushës së arkitekturës fetare në Shqipëri. Përzgjedhja e saj si një nga 5 objektet më të bukura të kultit në botë dhe arritja në finalen e çmimit prestigjioz “Ndërtesa e Vitit 2025” nga ArchDaily është një moment krenarie dhe një njohje ndërkombëtare për qytetin e Elbasanit dhe për arkitekturën shqiptare në përgjithësi.
Xhamia Ballijes shquhet për një dizajn inovativ që kombinon mjeshtërisht traditën islame me elemente moderne, duke krijuar një hapësirë unike dhe frymëzuese për besimtarët dhe vizitorët. Arkitektura e saj përfaqëson një qasje të re dhe të avancuar në ndërtimin e objekteve të kultit, duke ruajtur identitetin dhe vlerat kulturore, por edhe duke u përshtatur me kërkesat dhe estetikën bashkëkohore. Kjo harmoni mes traditës dhe modernitetit është një tregues i forcës krijuese dhe aftësisë për të krijuar hapësira që bashkojnë funksionalitetin dhe bukurinë.
Ky nominim është një tjetër hap i rëndësishëm për përfaqësimin e Shqipërisë në arenën ndërkombëtare të arkitekturës dhe një dëshmi e vlerësimit të rritjes së arkitekturës shqiptare. Me këtë vlerësim, Elbasani dhe Shqipëria bëhen pjesë e hartës globale të arkitekturës fetare, duke treguar se vepra të tilla nuk janë vetëm një shembull i artit dhe kulturës, por edhe një mundësi për të promovuar më shumë turizmin dhe vlerat historike dhe kulturore të vendit.Xhamia e Ballijes është një ndër objektet më të lashta në Elbasan e cila u ndërtua nga Hasan Balliu në vitin 1608 në qendër të qytetit të Elbasanit.
Regjimi komunist në 1967 urdhëroi prishjen e saj. Ballies ka qenë simboli i Elbasanit nga më të bukurat dhe të vjetrat. Është quajtur ndryshe xhamia blu për bukurinë dhe madhështinë që ka pasur. Pas shumë vitesh xhamia Ballijes u ringrit shumë më madhështore se e vjetra në qendër të qytetit të Elbasanit dhe është kthyer në identitet. Elementi më tërheqës i xhamisë së shkatërruar në kohën e sundimit komunist ishte minareja që konkuronte të gjitha të tjerat me modelimin dekorativ original të saj.
Sot xhamia e rindërtuar ka të përshtatur klasiken dhe modernen. Ka salla për abdesë, për faljen e grave dhe ambient për faljen e burrave. Kapaciteti 1500 besimtarë vetëm brenda po ka dhe hapësirë jashtë./e.t
