Nga Leonard Veizi
Lufta po afrohet. Kjo nuk është më një teori konspirative apo një alarm i kotë; është një realitet i mbështetur nga paralajmërimet zyrtare. Bashkimi Evropian ka bërë thirrje për masa emergjente, duke këshilluar qytetarët që të sigurojnë furnizime bazë për të paktën 72 orë në raste urgjente.
Por çfarë ndodh pas 72 orësh?
Kjo është një pyetje që mbetet e hapur dhe e frikshme.
Sipas strategjisë evropiane, përgatitja për kriza është një domosdoshmëri, duke marrë parasysh sfidat e ndërlikuara si fatkeqësitë natyrore, luftërat dhe krizat gjeopolitike.
Por Lufta sikur nuk duket në horizont. Për fatkeqësi natyrore, ndoshta. Se ato janë të papritura dhe shumë shpesh të ta parashikuara.
Megjithatë, jeta vazhdon normalisht. Njerëzit shkojnë në punë, baret dhe restorantet janë të mbushura, rinia argëtohet me muzikë, alkool dhe ekstazi, ndërsa qindra emigrantë ende përpiqen të arrijnë në Evropë për një jetë më të mirë.
A duket situatë praglufte kjo?
Historia
Në pamje të parë, askush nuk duket i shqetësuar. Por historia na ka treguar se ky është shpesh preludi i një katastrofe.
Para Luftës së Dytë Botërore, shumë mendonin se Hitleri nuk do të guxonte të niste një konflikt global. Edhe pse Gjermania po armatosej me shpejtësi, diplomacia e kohës besonte se situata mund të zgjidhej paqësisht. Kur Hitleri pushtoi Poloninë në 1939, ende kishte shpresë se lufta do të ishte e kufizuar. Por ajo që ndodhi më pas ishte një “Blitzkrieg” – një luftë rrufe që përfshiu të gjithë Evropën dhe më tej.
Sot, situata botërore ka ngjashmëri shqetësuese me atë periudhë. Lufta në Ukrainë, tensionet në Lindjen e Mesme dhe rritja e garës së armatimeve në Paqësor po krijojnë një skenar të rrezikshëm. Si atëherë, shumë njerëz mendojnë se një luftë botërore është e pamundur, se ekonomia globale nuk do ta lejojë një konflikt shkatërrues dhe se armët bërthamore janë një pengesë e sigurt për një Luftë të Tretë Botërore.
Por a është vërtet kështu?
Kriza
Lufta në Ukrainë ka shërbyer si një katalizator për përshkallëzimin e tensioneve ndërkombëtare. Rusia është e vendosur të mos tërhiqet, NATO dhe BE po rrisin mbështetjen e tyre ushtarake për Kievin, ndërsa Kina dhe SHBA përplasen për Tajvanin. Paralelisht, Lindja e Mesme vazhdon të jetë një vatër konflikti, me përplasje që mund të përhapen në të gjithë rajonin.
BE nuk bën paralajmërime pa arsye. Kur një organizatë kaq e madhe dhe e kujdesshme bën thirrje për përgatitje emergjente, kjo nënkupton që rreziku është real. Mjafton një incident i vogël – një gabim në një kufi, një dron që godet objektivin e gabuar, një vendim impulsiv nga një lider botëror – dhe spirale e luftës mund të nisë në mënyrë të pakthyeshme.
Historia na ka mësuar se konfliktet e mëdha shpesh nisin si përplasje rajonale, të cilat gradualisht përfshijnë fuqi të tjera. Lufta e Parë Botërore filloi me një atentat në Ballkan, ndërsa Lufta e Dytë u ndez nga tensionet në Evropë që u shtrinë globalisht.
A ka një rrugëdalje?
Negociatat
Ndërsa tensionet globale rriten, pyetja mbetet: a mund të ndalet kjo rrjedhë para se të jetë tepër vonë? Historia na ka treguar se diplomacia mund të shmangë katastrofat, por gjithashtu na ka mësuar se llogaritjet e gabuara mund të çojnë në konflikte të mëdha.
Së fundmi, presidenti amerikan Donald Trump ka intensifikuar përpjekjet diplomatike për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë. Ai ka zhvilluar biseda telefonike me presidentin rus Vladimir Putin, duke u përpjekur të negociojë një armëpushim 30-ditor si hap fillestar drejt paqes. Megjithëse Putin ka shprehur gatishmëri për bisedime, ai ka vendosur disa kushte, duke përfshirë ndalimin e ndihmës ushtarake dhe inteligjencës për Ukrainën.
Në Lindjen e Mesme, Trump ka mbështetur strategjinë e kryeministrit izraelit Benjamin Netanyahu ndaj Hamasit në Gaza, duke përfshirë masa të ashpra që kanë shkaktuar viktima të shumta civile. Kjo qasje ka ngritur shqetësime mbi ndikimin e saj në stabilitetin rajonal dhe të drejtat e palestinezëve.
Megjithatë, shpresa ende ekziston. A do të kenë udhëheqësit botërorë mençurinë për të ndalur këtë rrugë të rrezikshme? Apo do të përsërisim gabimet e së kaluarës?
Historia është në duart tona – për momentin
