Nga Leonard Veizi
A po i afrojmë apo po i largojmë turistët?
Me shumë gjasa, ne shqiptarët nuk e përballuam dhe as e menaxhuam siç duhet lukuninë e turistëve të huaj që u derdhën drejt Shqipërisë sapo disa media të mëdha ndërkombëtare shpallën se në brigjet e Adriatikut ndodhej një vend piktoresk me çmime të favorshme.
Për peizazhin nuk gënjeu askush. Por ndoshta harroi të përmendte që pas kodrave me ullinj e plazheve me rërë të artë, fshiheshin pirgje plehrash që konkurronin në lartësi me shezlonët.
Turistët erdhën me entuziazëm, por shumë prej tyre u larguan me një ndjesi zhgënjimi që nuk e lan as deti.
Kohët e fundit, Shqipëria ka qenë në qendër të vëmendjes jo për promovime vezulluese, por për kronika dhune që ngjajnë më shumë me raporte nga ringje boksi sesa me fletëpalosje turistike.
Në lajme dhe rrjete sociale shfaqen pa ndërprerje pamje ku vendasit i nisin debatet me grusht, i vijojnë me bishta çadrash dhe, nëse argumenti logjik dështon, përfundojnë me armë zjarri. Turizëm “all-inclusive”, që përfshin edhe traumën si suvenir.
Në fakt, një turist mund të humbasë ca orë nxirjeje nga dielli, por mund të fitojë më shumë duke vënë baste për gladiatorët që përplasen çdo ditë në arenën e improvizuar të plazhit.
A nuk do ishte më me leverdi të organizonim një kampionat kombëtar “Plazh Fight Club” dhe ta përfshimë në guidat turistike si atraksion?
Ndërkohë, tregu shqiptar ofron gjithmonë diçka të re – zakonisht një rritje çmimesh.
Çmimet janë të kripura, shërbimi pa kripë, dhe fatura shpesh të kujton Parisin – vetëm se mungon Kulla Eiffel dhe ndonjë kamerier që të sjell ujë pa u thirrur tri herë.
Në rrjetet sociale, turistët shfaqen të hutuar: “Na thanë Shqipëria është e lirë… po për kë?”, pyesin teksa numërojnë centët para se të porosisin një birrë që kushton sa një koktej në Berlin.
Dhe të kemi parasysh: Shqipëria ende nuk ka përjetuar vërshimin e turistëve me xhepa të rëndë.
Nuk na kanë zbarkuar milionerët e rivierës franceze, por kryesisht backpacker-ët me Google Maps në dorë dhe tenda në çantën pas shpine. Ata që hanë një herë në ditë dhe flenë në kampingje – jo sepse janë aventurierë, por sepse hotelet me pesë yje u duken si zyrat e NASA-s: të paarritshme.
Ndërkohë, edhe personeli që duhet t’i presë, thjesht… nuk ekziston. Ai i trajnuar jo e jo, por nuk gjen as personel të patrajnuar.
Po shteti?
Ai është aty… diku.Jo për të vendosur standarde, por për të bërë foto me drone dhe për të lëshuar slogane. Në vend të strategjive, kemi spote me violina, ndërsa në realitet pushuesit ballafaqohen me tejmbushje, kaos urbanistik dhe pagesa “cash-only” që kalojnë nën radarin e tatimorit.
Mediat vendase, nga ana tjetër, kanë marrë rolin e Public Relations-it zyrtar. Ndërsa dhuna përhapet si valët e detit, ato vazhdojnë të flasin për “vit rekord turistik”, një term që duket se matet me numrin e makinave që bllokojnë rrugët, jo me kënaqësinë e turistëve.
Çdo raport është një trumbetë suksesi – edhe kur plazhi ngjan me një landfill me shezlonë.
Jemi një vend që ecim kuturu nëpër ekonomi tregu, e me një shpresë gati fetare për integrimin në Europë.
Por ndoshta, më parë duhet të integrojmë veten me veten, me ndonjë standard, ndonjë ndjeshmëri ndaj tjetrit, dhe ndonjë përpjekje për të kuptuar që turistët nuk janë vetëm për t’u shtrydhur si limonë në gusht, por për t’i kthyer sërish në maj. Sepse nëse vazhdojmë kështu, mund të kemi një turizëm “të qëndrueshëm” – në kuptimin që nuk do lëvizë më askush drejt nesh.
Dhe kur të kujtojmë vitet kur bregdeti gëlonte nga të huaj, do na mbetet vetëm nostalgjia… dhe ndonjë bast i humbur në ringun e rërës.
