Nga: Ismael Arana
Më 4 shkurt, me rastin e hapjes së Lojërave Olimpike Dimërore në Pekin, presidenti rus Vladimir Putin do të bëhet lideri i parë i huaj në më shumë se dy vjet që takohet personalisht me homologun e tij kinez Xi Jinping. Duke mos marrë parasysh bojkotin diplomatik të nxitur nga Shtetet e Bashkuara, takimi do të shërbejë për të konfirmuar afinitetin në rritje midis dy fuqive dhe liderëve të tyre, të cilët janë të bashkuar nga interesat e përbashkëta dhe një marrëdhënie e ngushtë personale që po fiton terren ndërsa lidhjet e tyre me Shtëpinë e Bardhë.
Harmonia e mirë që parashikohet gjatë takimit, i cili do të jetë i 38-ti mes të dyve që nga viti 2013, do të jetë në kontrast me klimën e thartë gjeopolitike që fryhet jashtë. Për javë të tëra, akumulimi i më shumë se 100,000 trupave ruse në kufirin me Ukrainën ka nxitur tensionet midis Kremlinit dhe Perëndimit, i cili është i kujdesshëm për një pushtim të mundshëm rus.
Nga ana e tij, Pekini ka vite që po përjeton luftën e tij të veçantë të ftohtë me Uashingtonin, me konflikte të hapura në fusha të ndryshme si tregtia, teknologjia, të drejtat e njeriut – Xinjiang, Tibet, Hong Kong – apo ushtria në kurriz të Tajvanit apo Jugut. Deti i Kinës. Një nga ankesat e fundit është bojkoti diplomatik i lartpërmendur i Lojërave, i mbështetur nga Mbretëria e Bashkuar, Kanadaja dhe Australia. “Ne e kundërshtojmë politizimin e sportit,” përsëriti Putin këtë javë.
Marrëdhënia mes dy kombeve, që ndajnë një kufi prej 4200 kilometrash, nuk ka qenë pa ulje-ngritje. Në kohën e komunizmit më ortodoks, Bashkimi Sovjetik i atëhershëm u bë rojtari i ashpër i Republikës Popullore të Kinës, një nga elementët e çarjes së saj në vitet 1960 (me konfliktin kufitar përfshirë). Dekada më vonë, Pekini ndoqi nga afër rënien e BRSS dhe debatin e brendshëm pasues që rezultoi nga transformimi rrënjësor i modelit sovjetik dhe u fokusua në reformimin dhe hapjen e ekonomisë së tij sipas ritmeve dhe nevojave të veta.
Afrimi mes të dyjave, më shumë pragmatik sesa ideologjik, u përshpejtua pasi Xi erdhi në pushtet në 2013. Në atë kohë, Kina kishte nevojë të diversifikonte burimet e saj të energjisë dhe zgjodhi të merrte gaz nga Rusia, e cila tashmë po ndjente efektin e sanksioneve ekonomike. dhe financuesit perëndimorë për aneksimin e Krimesë në vitin 2014.
Që atëherë, shkëmbimet nuk kanë reshtur së rrituri. Merrni shembullin e vitit 2021, kur vëllimi i tregtisë dypalëshe u rrit me 35.8% për të arritur në pothuajse 132,000 milionë euro. Rusia ushqen oreksin e pangopur të Kinës për gaz natyror, i nxitur nga strategjia e saj drejt energjisë së rinovueshme. Për më tepër, Moska aspiron të jetë furnizuesi kryesor i naftës për fqinjin e saj dhe prej muajsh e kalon Arabinë Saudite si furnizuesi kryesor i naftës së papërpunuar.
Rusia është gjithashtu vendi që ka marrë më shumë kredi nga Kina. Midis viteve 2000 dhe 2017, për shembull, këto kredi llogariteshin në rreth 136,000 milionë dollarë, sipas një studimi të Universitetit të William and Mary. Të dy kanë folur edhe për mundësinë e krijimit të një “infrastrukture të pavarur financiare” të dollarit amerikan për të menaxhuar pagesat.
Sipas Artyom Lukin, një profesor në Universitetin Federal të Lindjes së Largët në Vladivostok, ndërvarësia ekonomike midis të dyve do të vazhdojë të rritet në të ardhmen, megjithëse tani për tani Rusia varet më shumë nga Kina sesa anasjelltas. “Eksportet ruse në Kinë janë kryesisht mallra, ndërsa importet e Rusisë nga Kina përbëhen gjithnjë e më shumë nga produkte të teknologjisë së lartë dhe industriale. Megjithatë, varësia e Kinës nga furnizimet ruse është gjithashtu në rritje, veçanërisht me rritjen e rreziqeve të konfliktit me SHBA-në.
Përtej ekonomisë, “bashkëpunimi strategjik” i tyre – që të dy refuzojnë të flasin për një aleancë – mbulon shumë fusha të tjera, si infrastrukturën, rrugët tregtare në Arktik, hapësirën kibernetike dhe Hënën, ku ata planifikojnë të ndërtojnë një bazë të përbashkët hapësinore. Mesazhet e tij të mbështetjes – qoftë kjo një fitore elektorale apo miratimi i një ligji të kritikuar në pjesën tjetër të botës – janë po aq të përsëritura sa kritikat për sulmet ndaj të drejtave të njeriut apo fyerje të tjera.
Ai thekson gjithashtu bashkëpunimin e tij në fushën e sigurisë dhe mbrojtjes. Rusia, që më parë hezitonte, tashmë po i shet fqinjit të saj më të rëndësishmin e arsenalit të saj, duke përfshirë luftëtarët Su-35 ose sistemet raketore S-400. Vitet e fundit, të dy kanë intensifikuar pjesëmarrjen e tyre në stërvitjet e përbashkëta ushtarake, siç janë stërvitjet detare të javës së kaluar me Iranin në ujërat e Oqeanit Indian.
Marrëdhënia është më shumë pragmatike sesa ideologjike: ajo kërkon të kundërshtojë demokracitë liberale
Tani, për hidhërimin e Uashingtonit dhe aleatëve të tij atlantikë, kriza e Ukrainës mund t’i afrojë ata përsëri. Kjo u pa të enjten e kaluar, kur ministri i jashtëm kinez Wang Yi i kërkoi SHBA-së që të merrte “seriozisht” dhe të zgjidhte “shqetësimet legjitime të sigurisë” të Moskës. “Siguria rajonale nuk mund të garantohet duke zgjeruar një bllok ushtarak. Duhet të lënë mënjanë mentalitetin e luftës së ftohtë”, shtoi kancelarja, e cila zgjodhi dialogun.
Jo çdo gjë është e çuditshme në marrëdhëniet Moskë-Pekin. Si fuqi të mëdha, asnjëra palë nuk dëshiron që tjetra të bëhet shumë e fuqishme. Interesat e tyre në Azinë Qendrore nuk përkojnë gjithmonë. Kina investon shumë më tepër në Rusi sesa anasjelltas, dhe ka nga ata që theksojnë se Moska rrezikon të shihet si stacioni i karburantit i Pekinit, diçka që Kremlini nuk i intereson.
Por me rezervat dhe mosbesimin e tyre, të dy duken të vendosur të punojnë në favor të një mirëkuptimi të përbashkët që i forcon ata kundër Perëndimit.
Duke pasur parasysh deklaratat e fundit, nuk duket se Moska do të sulmojë Ukrainën për momentin. Nëse po, me siguri Pekini do t’ju falënderojë. Kush e di nëse kënga “Friends forever of Barcelona-92” do të tingëllojë kur udhëheqësit e saj të takohen të premten në Pekin.
Burimi: lavanguardia.com/ Përgatiti për botim: L.Veizi
