Nga Erald Shulla, ekskluzive për Gazetën Fjala
Jemi në një kohë kur mijëra shqiptarë kanë emigruar drejt vendeve të Bashkimit Europian dhe SHBA këto vite në kërkim të një pune me pagë më të lartë dhe një jetesë me standarde sa më normale, të cilën nuk ja ofron Shqipëria, madje dhe e pengon, e mijëra të tjerë po bëhen gati të largohen.
Mjafton të shohim qendrat e kurseve të gjuhëve të huaja, të cilat janë të tejmbushura me persona të cilët duan të përvetësojnë gjuhën e vendit ku do shkojnë. Në këtë situatë aspak normale, të gjithë prisnim një reagim apo ndërhyrje të qeverisë me politika dhe reforma të forta për të ndalur sado pak situatën alarmante. Por me sa duket, qeveria ka një tjetër ide. Ka një tjetër zgjidhje të sajën.
Vjen një deklaratë e kryeministrit, e cila shkon përtej mundësive reale të vendit, madje dhe përtej imagjinatës: “Do të marrim edhe punëtorë nga jashtë, po të jetë nevoja”.
Po a është zgjidhje ky orientim? Pse qeveria është dorëzuar në politikat e saj për nxitjen dhe rritjen e punësimit? Kanë shteruar të gjitha format. Një deklaratë dhe orientim për të kënaqur vetëm pak biznese. Nga cilat vende do të vijë ky krah pune? Të cilët pranojnë të punojnë me paga dhe standardet që ka Shqipëria!
Deklarata e kryeministrit Edi Rama tek vizitonte ndërtimet e pas dëmeve nga tërmetet në vendin tonë, u nxit pas një dialogu me disa të rinj, të cilët ndodheshin në kafene dhe kryeministri i ftonte të punonin në ndërtim duke mos e humbur kohën kafeneve, duke i ngacmuar jo pak. Kjo është e disata herë që Kryeministri ngacmon me deklaratat e tij për problematikat e punësimit, të cilat ka vendi ynë.
Pasi dëgjova deklaratën, m’u kujtua edhe shprehja e famshme e thënë prej tij disa vite më parë: “Punë ka, por nuk ka profesionistë”. A zgjidhet problemi i punësimit në vendin tonë me orientimin që bënë Kryeministri për të nxitur ardhjen e krahut të punës nga jashtë vendit, si zgjidhje e përmbushjes së nevojave dhe kërkesave që kanë disa sektorë të biznesit në vendin tonë?
Do dëshiroja shumë të ndodhesha përballë tij. Sepse formën se si ja dhanë mesazhin me përgjigjen e tyre të rinjtë, duke e refuzuar, mbase kryeministri nuk e kuptoi ose bëri sikur nuk e kuptoi. Do dëshiroja të isha përballë tij për t’ju përgjigjur me një shprehje të famshme, nga ato të cilat ai i ka shumë qejf, e thënë nga Presidenti i Amerikës Donald Trump, “Nëse më paguan sa do ti, punoj si dua unë.
Nëse më paguan sa dua unë, punoj si do ti”. Nuk e di a ka informacion kryeministri sa paguhen në vendin tonë punëtorët e ndërtimit? Si i kanë kushtet e punës etj….. Apo dëgjon vetëm njërën anë, të cilët i thonë që kemi mangësi për punëtorë.
Pagesa që merr një punëtor krahu në ndërtim është diku nga 1 mijë lekë të reja deri tek 1 mijë e 500 lekë të reja në ditë. Ndërsa në vendet e BE-së fillon nga 50 euro në ditë. Në SHBA është dhe më shumë se 10 dollarë në orë. Diferenca e pagesës është shumë e madhe.
Të kthehemi pak pas në kohë, të kujtojmë çfarë qëndrimesh dhe qasjesh ka mbajtur Edi Rama, si shprehej ai për zgjidhjen e punësimit kur do të vinte në pushtet në vitin 2013. Gjatë fushatës bëri një zotim, ku premtoi se politikat e qeverisë së tij do të nxisnin apo favorizonin hapjen e 300 mijë vendeve të reja pune.
Sepse sipas tij në atë kohë, papunësia ishte shumë e madhe në vendin tonë dhe për shkakun e kësaj qytetarët shqiptarë jetonin në varfëri ekstreme. Qeveria e Ramës do të krijonte vende pune për të gjitha kategoritë. Kjo na pëlqeu të gjithëve, duke na bërë të përfytyronim një realitet krejt tjetër.
Por në vitet që pasuan qëndrimet e kryeministrit për punësimin në vend filluan të ndryshonin, pushteti e kishte bërë të kuptonte që thelbi i problemit të punësimit në Shqipëri nuk ishte më mungesa e vendeve të lira pune. Jo, është tjetër kund, sipas tij është mungesa e profesionistëve.
Tregu ka nevojë për punëtorë, por shoqëria jonë nuk i përgjigjet dot kërkesave sepse nuk ka profesionistë. Edhe nëse do të ishim përballë kësaj situate, ky qëndrim i qeverisë dhe i kryeministrit nuk duhet të ekzistojë.
Mendimi i zgjidhjes së orientimit të tregut të punësimit apo politikat rregullatore të qeverisë duhet të jenë në krahun e interesave të qytetarëve shqiptarë. Mendoj, analizat nga ekspertët e fushave të politikave të punësimit duhen patjetër të kryhen me vendosmëri për ta nxjerr nga ky ngërç që ka mbërthyer vendin tonë.
Nuk mund ta pranojmë aspak dhe të biem dakord, ku ne si shoqëri nuk e kemi edhe aq me qejf punën. Apo dëshira është për të punësuar vetëm në administratën shtetërore. Qeveria jonë nuk mendoj që ka nevojë të sforcohet, duke na e shfrenuar edhe imagjinatën, të krijojë politika për marrjen e punëtorëve nga jashtë, në një vend ku çdo muaj emigrojnë me mijëra persona drejt vendeve evropiane e SHBA-së për të punuar në këto vende.
Qeveria dhe kryeministri duhet me patjetër të vendosin sa më parë për rritjen e pagave në vendin tonë. Rritja e pagave do të godiste apo do ulte ndjeshëm largimin e rinisë shqiptare.
Të aftët, profesionistët paguhen, stimulohen. Fjala “karrierë”, suksesi në profesione të ndryshme në vendin tonë ka humbur. Tek ne garancia e një vendi të sigurt pune, ku ti mund të zhvillohesh pothuajse nuk ekziston.
Qeveria përpara se t’i japi zgjidhje momentale duke favorizuar ardhjen e krahut të punës nga jashtë vendit, për t’i dhënë frymëmarrje artificiale disa bizneseve, duhet të ndërmarrë politika të forta për të ndalur së pari emigrimin në masë, dhe me standardizimin e pagave, mbajtjen në vend të profesionistëve të fushave të ndryshme. Është e habitshme që një vend, i cili për 29 vite ka furnizuar vendet e BE-së e matanë oqeanit me krah pune, përtej mundësive të veta, të kërkojë sot nga jashtë krahun e punës.
Mos duhen kërkuar kështu dhe një qeveri dhe një kryeministër nga jashtë?
