Në karrierën e tij të gjatë, zyrtari neokonservator amerikan John Bolton është mbajtur mend për shumë gjëra. Thuhej se ai ishte një “skifter i politikës së jashtme” që mbronte pa pushim interesat e vendit të tij. Republikani është përshkruar gjithashtu si një person që nxiste luftëra.
Përshkrimet negative ndoshta bazohen në faktin se Bolton është një avokat i politikës klasike të parandalimit dhe preferon të përdorë mjetet ushtarake më shpejt se sa vonë.
Kjo vlen veçanërisht për Iranin.
Republikani ka paralajmëruar për përpjekjet e Teheranit për hegjemoninë rajonale prej vitesh. Të paktën deri në sulmet e synuara të kësaj fundjave, presidenti Joe Biden ka bërë shumë pak kundër regjimit shiit.
Në të vërtetë, seria e sulmeve gjatë tre muajve të fundit nga “Boshti i Rezistencës” i udhëhequr nga Irani duket se konfirmon vlerësimet e Boltonit.
“Marrëzia e Biden”
Masakra e Hamasit në Izrael i 7 tetorit ishte ” de facto hapi i radhës i fundamentalistëve radikalë, i cili shkaktoi një reaksion zinxhir ngjarjesh”, siç tha Yaakov Lappin, një analist politik për The Jerusalem Post.
Reagimi zinxhir përfshin sulmet e Houthi-t në rrugët ndërkombëtare të anijeve, sulmet nga Hezbollahu i Libanit në Izraelin verior dhe sulmet me dronë dhe raketa mbi bazat amerikane nga milicitë shiite në Irak dhe Siri.
Së fundmi, baza “Tower 22” në Jordani u godit nga një dron iranian Shahed, duke vrarë tre ushtarë amerikanë. Ka pasur të paktën 165 sulme ndaj forcave amerikane në Irak dhe Siri që nga mesi i tetorit.
Sipas Pentagonit, ka pasur të paktën 165 sulme ndaj forcave amerikane në Irak dhe Siri që nga mesi i tetorit.
Një total prej 3,400 trupash amerikane janë të vendosura në të dy vendet, duke mbështetur forcat kurde, irakiane dhe lokale siriane në luftën kundër Shtetit Islamik (ISIS).
Republikani bëri thirrje për një sulm “disproporcional” hakmarrës kundër Iranit. Uashingtoni është kundërpërgjigjur. Por sigurisht jo në mënyrën që Bolton do të donte.
Hakmarrja pa dyshim do të jetë “proporcionale”. SHBA-të duan të shmangin atë që shumë vëzhgues i frikësohen: përshkallëzimit të konfliktit.
“Unë nuk mendoj se ne kemi nevojë për një luftë më të gjerë në Lindjen e Mesme. Kjo nuk është ajo që unë po kërkoj,” tha Biden.
Duke vepruar kështu, SHBA po ndjek një linjë të politikës së jashtme në Lindjen e Mesme, të cilën ish-presidenti Barack Obama hodhi themelet pasi mori drejtimin e Shtëpisë së Bardhë në vitin 2009, raporton abcnews.al.
Në atë kohë, Obama dhe stafi i tij donin të largoheshin nga doktrina e paraardhësit të tij, George Ë. Bush. Strategjia e tij e sigurisë kombëtare bazohej në supozimin se rendi i ri ndërkombëtar pas përfundimit të Luftës së Ftohtë do të duhej të formësohej në mënyrë vendimtare.
Obama, nga ana tjetër, u mbështet në më shumë diplomaci pas pasojave katastrofike të pushtimeve amerikane në Afganistan dhe Irak. Ndërhyrja ushtarake në mënyrë ideale duhet të bëhet vetëm në raste urgjente dhe më pas sa më e kufizuar të jetë e mundur.
Një politikë që administrata Trump gjithashtu vazhdoi të ndiqte në terma të gjerë.
Për institutin amerikan The Brookings Institution, tërheqja e një SHBA dominuese krijoi “një vakum pushteti në Lindjen e Mesme”.
Dhe disa shtete përdorën hapësirën e krijuar për të zgjeruar sferat e tyre të ndikimit në rajon me forcën e armëve. Këto përfshinin Rusinë, Turqinë dhe Iranin, të cilat ndërhynë ushtarakisht në luftën civile siriane pa frikën e pasojave të rënda nga Uashingtoni.
Kjo ndoshta nuk do të kishte qenë aq e lehtë nën George W. Bush.
Humbja e besueshmërisë
Hap pas hapi, Uashingtoni ka dëmtuar rolin e tij si parandalues dhe besueshmërinë e tij me partnerët. Për shembull, Obama mbështeti vetëm me gjysmë zemre rebelët sirianë kundër Presidentit Bashar al-Assad, duke ia lënë fushën mbështetësve të diktatorit, Rusisë dhe Iranit.
Megjithatë, Siria është një vend strategjik shumë i rëndësishëm. SHBA bëri gjithashtu pak pasi regjimi sirian kaloi vijën e kuqe të vendosur nga Uashingtoni me përdorimin e agjentëve të luftës kimike në vitin 2013.
Për zhgënjimin e opozitës siriane, nuk pati asnjë sulm hakmarrës që mund t’u kishte dhënë rebelëve një avantazh ushtarak në lufta kundër trupave të Asadit. Në vend të kësaj, regjimi vazhdoi të dërgonte rezervat e tij të armëve kimike për shkatërrim.
Gjashtë vjet më vonë, Uashingtoni kundërshtoi edhe një herë një partner strategjik, domethënë kurdët dhe trupat e tij në Sirinë verilindore. Së bashku me ushtrinë amerikane, ata mundën milicinë terroriste të IS. Këtë herë, megjithatë, ishte Presidenti Trump që humbi një aleat kur i dha Turqisë dritën jeshile për pushtimin e tretë të zonave kurde në tetor 2019.
Tre vjet më vonë, ishte Presidenti Biden ai që u akuzua për tradhti të një vendi të tërë këtë herë. Tërheqja përfundimtare e ushtarëve amerikanë nga Afganistani u shndërrua në kaos në gusht 2021.
Mijëra afganë që kishin punuar për SHBA-në dhe vendet e tjera perëndimore si dhe për shërbimet e sigurisë kombëtare u lanë pas dhe në mëshirën e hakmarrjes së talebanëve.
“Ne jemi shitur”, ishte një refren i përsëritur në Afganistan, duke i bërë jehonë marrëveshjes së paqes që SHBA nënshkroi me talebanët në vitin 2020 nën Trump, e cila u kritikua rëndë.
Politika e dështuar e Lindjes së Mesme
“Uashingtoni duhet të përballet me realitetin: politika e SHBA-së për Lindjen e Mesme ka dështuar”, tha Jon Hoffman, analist i politikës së jashtme në Institutin Cato.
Kjo është veçanërisht e vërtetë tani që konflikti i Lindjes së Mesme mbi Izraelin dhe Palestinën po shpërthen gjithashtu në fytyrën e Uashingtonit.
“Pas masakrës brutale të Hamasit ndaj civilëve izraelitë më 7 tetor, fushata masive ushtarake e Izraelit kundër grupit e ka sjellë Rripin e Gazës në prag të asgjësimit dhe Lindjen e Mesme në prag të një lufte më të gjerë”, shkroi Hoffman.
Gabimi i madh i administratës së Biden, vazhdoi Hoffman, ishte se një marrëveshje normalizimi izraelito-saudite mendohej të ishte çelësi më i rëndësishëm për paqen e qëndrueshme në Lindjen e Mesme.
Me përgjigjen e mëvonshme ushtarake të Izraelit në Gaza, Hamasi mund ta ketë kthyer botën arabe kundër Perëndimit përsëri dhe kështu parandaloi marrëveshjen e rënë dakord midis sauditëve dhe Izraelit për momentin.
Megjithatë, shumë më serioz është fakti se grupi terrorist po mban të gjithë rajonin pezull përmes aleatëve të tij në Boshtin e Rezistencës.
Uashingtoni duket i vendosur për të de-përshkallëzuar situatën me çdo kusht dhe për të parandaluar përshkallëzimin e tensioneve.
Shtëpia e Bardhë madje thuhet se kohët e fundit i ka dërguar mesazhe Teheranit me sigurinë se nuk dëshiron luftë.
Lufta asimetrike
Milicia irakiane Kataib Hezbollah, e cila besohet të jetë përgjegjëse për vdekjen e tre ushtarëve amerikanë në Jordani, lëshoi një deklaratë.
“Ne shpallim pezullimin e operacioneve ushtarake dhe të sigurisë kundër forcave okupuese”, thuhet në deklaratë, me sa duket duke iu referuar trupave amerikane të vendosura në Irak dhe Siri.
A është kjo ndoshta një ofertë e vogël për të qetësuar situatën e tensionuar? Ndoshta jo, pasi milicia irakiane Kataib Hezbollah po koordinon “aktivitetet e rezistencës islame” me milicitë e tjera.
Sipas raporteve nga Observatori Sirian për të Drejtat e Njeriut (SOHR), ata kanë ngritur një qendër të përbashkët operacionesh për këtë qëllim.
Milicitë, si të gjithë anëtarët e tjerë të boshtit, do të vazhdojnë luftën e tyre asimetrike për sa kohë që Irani nuk urdhëron të kundërtën.
Me të vërtetë duket sikur Bolton, skifteri republikan, kishte të drejtë. SHBA ka bërë shumë pak për një kohë të gjatë./e.t
