Kreu i Komisionit Qendror Zgjedhor, Ilirian Celibashi, ka kërkuar dakordësinë mes Partisë Socialiste dhe Partisë Demokratike për të shtyrë afatet e vlefshmërisë së dokumenteve të identifikimit për emigrantët. Jashtë vendit jetojnë mbi 1 milionë shqiptarë me të drejtë vote, por ende nuk ka një regjistër të saktë se sa prej tyre kanë të vlefshëm dokumentin e identifikimit.
Vota e rreth një milion shqiptarëve që jetojnë jashtë vendit është në rrezik për shkak të skadimit të dokumenteve të identifikimit, të cilat janë të nevojshme për t’u regjistruar për votim. Komisioneri Shtetëror i Zgjedhjeve, Ilirjan Celibashi, ka shprehur shqetësimin se një pjesë e madhe e emigrantëve nuk do të mund të marrin pjesë në zgjedhjet parlamentare të vitit 2025 nëse nuk ndërhyhet për të shtyrë vlefshmërinë e dokumenteve të identifikimit të tyre. “Një milionë e ca votues jashtë ka shumë pa dokument të vlefshëm, ndaj duhet bërë ky përjashtim për ta, sepse ia vlen.
Por nëse qeveria mendon ta bëjë për të gjithë…”, tha Celibashi. Komisioni Qendëror i Zgjedhjeve ka alokuar një buxhet për të mbuluar kostot e regjistrimit dhe transportit të fletëve të votimit për një numër prej 100 mijë votuesish, por nëse ky numër është më i lartë, qeveria është e gatshme të mbulojë shpenzimet shtesë. Megjithatë, problemi i skadimit të dokumenteve të identifikimit mbetet një pengesë e madhe për pjesëmarrjen e plotë të votuesve emigrantë në procesin zgjedhor.
Shtyrja e afateve
Në një deklaratë të bërë para nënkomisionit parlamentar për diasporën dhe migracionin, Celibashi tha se një numër i konsiderueshëm i shqiptarëve jashtë vendit janë me dokumente të pavlefshme, duke shtuar se ata mund të përjashtohen nga procesi zgjedhor, për shkak të pamundësisë për rinovimin e dokumenteve të identifikimit.
“Nëse nuk ndërhyjmë për të shtyrë afatet e vlefshmërisë së këtyre dokumenteve, këta qytetarë nuk do të mund të votojnë,” tha Celibashi. Sipas tij, situata është mjaft e ndërlikuar, pasi emigrantët përballen me vështirësi të mëdha për të rinovuar pasaportat dhe kartat e identitetit për shkak të distancave, procedurave burokratike dhe kohës së kufizuar.
Ai kërkoi që qeveria të ndërhyjë për të shtyrë vlefshmërinë e dokumenteve të identifikimit për votuesit jashtë vendit deri pas datës së zgjedhjeve, duke garantuar pjesëmarrjen e emigrantëve në procesin zgjedhor. Celibashi sqaroi se shtyrja e vlefshmërisë së dokumenteve duhet të jetë e kufizuar vetëm për emigrantët dhe se kjo masë nuk duhet të aplikohet për qytetarët që jetojnë brenda Shqipërisë.
“Për ata që janë brenda vendit, procesi i rinovimit është shumë më i lehtë. Nuk ka arsye që të bëhet një përjashtim për ta,” tha ai, duke argumentuar se duhet të jenë të përfshirë vetëm emigrantët që përballen me vështirësi të rinovojnë dokumentet për shkak të kushteve të jetesës jashtë Shqipërisë.
Vota nga jashtë dhe sfidat e regjistrimit
Komisioni Qendëror i Zgjedhjeve ka parashikuar që regjistrimi i votuesve nga diaspora të nisë më 11 janar 2025. Ky proces do të realizohet përmes një platforme elektronike, e cila do të jetë plotësisht funksionale deri në këtë datë.
Regjistrimi do të zgjasë 60 ditë dhe do të përfshijë të gjithë qytetarët shqiptarë jashtë Shqipërisë, por shumë prej tyre mund të hasin pengesa për shkak të dokumenteve të pavlefshme. Celibashi bëri të qartë se votuesit nuk mund të regjistrohen pa një dokument të vlefshëm identifikimi, dhe se kjo mund të përjashtojë një numër të konsiderueshëm emigrantësh nga e drejta për të votuar.
“Nëse 500 mijë apo më shumë emigrantë nuk kanë dokumente të vlefshme, ne duhet të ndërhyjmë me urgjencë,” tha ai. Për herë të parë, shqiptarët në diasporë do të kenë mundësinë të votojnë përmes postës. Këto vota do të dërgohen dhe kthehen në Shqipëri, me shpenzimet e dërgesës dhe kthimit të mbuluara nga shteti shqiptar. Komisioni Qendëror i Zgjedhjeve ka alokuar një buxhet për të mbuluar kostot e regjistrimit dhe transportit të fletëve të votimit për një numër prej 100 mijë votuesish, por nëse ky numër është më i lartë, qeveria është e gatshme të mbulojë shpenzimet shtesë.
Megjithatë, problemi i skadimit të dokumenteve të identifikimit mbetet një pengesë e madhe për pjesëmarrjen e plotë të votuesve emigrantë në procesin zgjedhor. “Nëse një pjesë e madhe e emigrantëve nuk mund të rinovojnë dokumentet, rrezikohet që ata të përjashtohen nga votimi, dhe kjo është një situatë që duhet adresuar menjëherë,” tha Celibashi. Kreu i KQZ-së bëri thirrje për bashkëpunim të gjithanshëm nga të gjitha partitë politike për të garantuar që votimi nga diaspora të realizohet me sukses.
Ai theksoi se të gjitha partitë kanë akses të plotë për të monitoruar procesin dhe kanë mundësi të caktuar vëzhgues dhe auditues teknikë. “Ky është një proces që duhet të jetë transparent dhe i mbikëqyrur nga të gjithë.
Nuk ka vend për dilema apo pasiguri. Të gjitha partitë duhet të kontribuojnë për të bërë të mundur pjesëmarrjen e emigrantëve,” përfundoi ai. Në përfundim, Celibashi kërkoi që të merret një vendim urgjent për të shtyrë vlefshmërinë e dokumenteve të emigrantëve, duke garantuar kështu që më shumë se një milion shqiptarë jashtë vendit të mund të ushtrojnë të drejtën e tyre të votës në zgjedhjet e ardhshme.
