“Ishte e vështirë t’i ktheje shpinën kësaj pamje malore të mrekullueshme, këtyre skutave e qosheve të kësaj bote të bukur, këtyre pamjeve prej të cilave asnjë shpirt piktori nuk lodhet kurrë”.
Kështu shkruan në ditarin e tij gati 170 vjet më parë, piktori i madh anglez, Eduard Lir, duke vështruar malin e Tomorrit nga Qafa e Kërrabës, pasi uli paletën me anë të së cilës kish hedhur në telajo impresionin e çastit të pamjes që i dilte përpara.
Dhe vërtet piktura në vaj që realizoi Eduard Lir për Tomorrin nga ai impresion nga Kërraba, është një nga kryeveprat e tij.
Poeti i shquar anglez, Alfred Tenison, mik i ngushtë i piktorit, i befasuar dhe i frymëzuar nga kjo pikturë, krijoi një poezi monumentale, katër vargjet e së cilës u vendosën në fund të tablosë, dhe më vonë si epitaf mbi varrin e Eduard Lirit:
Tomorr e Athos, fron magjie,
Vjen hije largët gjer te ne,
Një laps e një penel i bie,
E ndiej si të isha vetë atje…
***
Kishte kohë që mezi prisja të kaloja nga Qafë-Krraba. Dhe rasti mu dha, kur bashkë me disa miqtë e mi, morëm rrugën për në Dumre.
Në Qafë-Krrabë u them miqve të ndalonim në një vend ku Tomorri duket për herë të parë kur shkon nga Tirana, ose të fundit kur vjen nga Elbasani.
Miqtë e mi u habitën me këtë farë rebusi fjalësh, por u qetësuan dhe më erdhën në ndihmë menjëherë kur u thash se doja të gjeja pikën nga ku piktori i madh anglez, Eduard Lir ka pikturuar Tomorrin dhe, më pas, ka shkruar në ditarin e tij fjalët që thashë më sipër…
Pasi kërkuam një copë herë, më në fund e gjetëm. Ishte në një qafë mbi fshatin Gracen. Një shesh i bukur në anë të një shkëmbi, ku ai ka pikturuar disa luftëtarë shqiptarë, ndoshta shoqëruesit e tij, është edhe sot me po atë formë, pavarësisht se aty është hapur rruga automobilistike.
Në sfond, në një hirnosje mëngjezore të hapësirave të Darsisë, Dumresë, Sulovës, Nahijes së Beratit, në mes mezi shquhet ravijëzimi i Tomorrit legjendar, që në këtë rast, deri sa e kërkojmë, na duket si një personazh i gjallë.ka.ta/Fjala.al/
