Marrëveshja politike e arritur për reformën zgjedhore rrezikon të dështojë, nëse mazhoranca do të pranojë një amendament kushtetues nga një grup deputetësh të opozitës parlamentare, për shmangien e koalicioneve parazgjedhore. Loja që po luhet sot do të ndikojë në konfigurimin e ri politik të 2021-shit. Çfarë rrezikon opozita PD-LSI dhe PS-ja nëse futen të vetme në garë? Pse Edi Ramës i intereson një garë pa koalicione dhe, a po ia shkel syrin Lulzim Bashës për bashkëqeverisje? Analizojnë për gazetën “Fjala”, Roland Qafoku, Lorenc Vangjeli dhe Alfred Lela.
Koalicionet/Loja politike për qeverinë e 2021-shit
Reforma Zgjedhore, pikërisht kur mendohej se ishte përfunduar me një pakt politik, është futur në ujëra të turbullta. Një grup deputetësh nga listat e opozitës, me gjasë të mbështetur dhe nga PS-ja, po kërkojnë ndryshim sistemi dhe bllokim të koalicioneve parazgjedhore. Pse PS-së i intereson gara pa koalicione dhe çfarë matematike bëjnë PD-LSI për të “mposhtur” Ramën?
Së pari, PS-ja u druhet koalicioneve, sepse kërkoi ta kishte timonin të gjithin për vete dhe ta hiqte tepsinë nga duart e LSI-së asokohe. Tani që timoni u ka mbetur në dorë si rrotë hidraulike që nuk kthehet në asnjë drejtim veç drejt greminës, kërkojnë që tepsinë ta ndajnë, paradoksalisht, me litarin që ka mbetur jashtë nga marrëveshja me Bashën. Domethënë, fundshpinat e listës së PD-së dhe eksperimentin e një prove të paktit të 2017-s, po me Bashën, ku zgjedhjet u shtynë me një javë për të vrarë pikërisht mundësinë e koalicioneve. Rama vazhdon ta mjelë atë marrëveshje në mënyrë të poshtër, ndërsa Basha ka mbetur në të si viç i lëpirë politik në telat e gardhit. Jemi në një moment rreziku demokratik, sepse Rama kërkon të pengojë rotacionin, garën dhe bashkimin e episodeve politike e shoqërore përmes ‘kërpëratave’ të mediokritetit dhe kombinacioneve të vajmedetit. Mendoj gjithsesi se është një lëvizje për të shteruar energjitë mediatike, politike e shoqërore dhe jo një mundësi. Nuk e ka luksin të kthehet mbrapsht nga një marrëveshje me bekim euroamerikan. Veç kësaj, nuk do t’i hapë listat, sepse nuk i intereson, edhe pse kjo mund t’i dhembë Bashës. Në fund, mendoj se vetëm sa po argëton fundshpinën e vet me fundshpinat e listës së Luli Bashës.
Çfarë loje po luhet pas krahëve të opozitës jashtë Kuvendit, a do ta lejojnë ndërkombëtarët një votim të njëanshëm?
Një lojë nervash sigurisht, por ka pak gjasa që ‘marrëveshja të griset’. Investimi po bëhet për të futur në sistem gjysmën e sistemit, d.m.th. Rama kërkon të rilegjitimohet për zgjedhjet e radhës. Ai nuk mund të shkojë i vetëm në zgjedhje edhe një herë të dytë, edhe sikur t’i hapë listat, të shpikë vaksinën antiCovid, të ndalojë protestat BLM, dhe të kthejë Krimenë në territor ukrainas. Grisja e marrëveshjes do ta shtynte opozitën drejt një kërcënimi të ri bojkotues, ndërsa Ramën në legjitimues të këtij akti. Topi, politikisht, do të kalonte në fushën e tij. Ndërkombëtarët? A thua të jenë kaq të papërgjegjshëm sa të shohin t’u shkruhen nën hundë dy palë reforma zgjedhore dhe dy pakte nga tri palë të ndryshme? Nuk e di. Nuk vë dot më baste për common sense-in e të huajve. Di vetëm se ata po bëhen gjithnjë e më të huaj për realitetet e këtushme.
Si mendoni se do të jetë konturimi politik pas zgjedhjeve të 2021-shit. A mund të kemi një ribashkim PS-LSI, në varësi të rezultatit?
Pyetja sugjeron se Rama do t’i kalojë ndryshimet që nuk i lejojnë koalicionet. Kjo e zbraz enën e komunikimit dhe hedh në erë përgjigjet e mëparshme. Unë përfytyroj një koalicion apo bashkim të gjerë të të gjithëve kundër Ramës. Quajeni po deshët edhe “Aleanca e Qelbësirave 2” ose “Aleanca kundër Qelbanikut Numër 1”. Di vetëm që Ilir Metës i duhet t’i heqë nga goja dhe duart atë që i dha Ramës në vitin 2013. Aleanca për Shqipërinë Evropiane ka rënë. Sepse, 7 vjet më vonë ja ku jemi z. Meta: pa Aleancë, pa Shqipëri, pa Evropë. Sigurisht, nëse Meta 2, Monika, ia rizgjat jetën Ramës 3, punë për gjumin, ndërgjegjen dhe fytyrën e saj.
A mund të konsiderohen “të qëllimshme” përplasjet politike që shkëpusin vëmendjen nga programet dhe alternativat që duhet të parashtrojnë subjektet politike në elektorat?
Që nga ‘perëndimi politik’ i Berishës partitë politike në Shqipëri janë kthyer në enë boshe që përplasen nga era dhe ndërrojnë vend në sobën që ndizet nga gazrat sulfurore të premtimeve boshe. Berisha, i mirë a i keq, e kishte një ide për shtetin. Në shumë raste nuk ishte estetike, por qëllonte të qe etike, të paktën. Basha e sheh si biznes politikën dhe PD-në, kurse Rama si ‘delirium tremens’ të përjetimeve dhe përjetësimeve të vetes.
