Roli i kryeministrit nuk është gjithmonë aq ‘i bukur’ sa duket nga jashtë. Ndërsa disa ëndërrojnë për këtë post që nga fëmijëria, të tjerë e marrin atë natyrshëm. Vetëm dy kryeministra kanë e mbajtën pushtetin për më shumë se një dekadë në gjysmëshekullin e fundit në Angli, Tony Blair dhe Margaret Thatcher që kaluan rrugë jo mjaft lehta gjatë qeverisjes së tyre.
Por çfarë ndodh me anën tjetër? Ata kryeministra në skajin e kundërt të spektrit, koha e të cilëve në krye të vendit nuk ishte as edhe një mandat i vetëm?
Njeriu që deri para pak orësh mbante kurorën “famëkeqe” të kryeministrit me shërbimin më të shkurtër’ ishte George Canning. Ai qëndroi në pushtet për vetëm 119 ditë në vitin 1827 përpara se të ndërronte jetë në moshën 57-vjeçare. Ky rekord tani i takon Liz Truss e cila qëndroi në krye të qeverisë britanike vetëm 44 ditë.
Le t’i hedhim një vështrim kryeministrave të Mbretërisë së Bashkuar nga historia moderne, emrat e të cilëve hynë në listën e rekordit si më ‘jetëshkurtrit’ në krye të vendit.
– Liz Truss – 44 ditë
Liz Truss është kryeministrja me mandatin më të shkurtër në historinë britanike, një titull i pretenduar më parë nga kryeministri George Canning, i cili vdiq pas 5 muajsh në detyrë në 1827.
Truss u zgjodh si lider i Partisë Konservatore në shtator 2022, pas një gare gjashtë-javore për lidership, që u shkaktua nga dorëheqja e Boris Johnson, një tjetër kryeministër që nuk e kreu mandatin e tij të plotë.
Fillimi i mandatit të Truss u la në hije nga vdekja e Mbretëreshës Elizabeth II dhe periudha e zisë kombëtare që pasoi. Politikat e ulëta të taksave të Truss-it, të cilat e ndihmuan atë të fitonte garën e udhëheqjes së Partisë Konservatore, tronditën tregun dhe nxitën një krizë financiare. E detyruar të shkarkojë kancelarin e saj Kwasi Kwarteng dhe të braktisë politikat që ai shpalli me mini-buxhetin katastrofik, besueshmëria e Truss-it ishte e ulët.
Me zvogëlimin e autoritetit të saj, pas presionit në rritje nga tregjet dhe thirrjeve nga kolegët e saj deputetë konservatorë për të hequr dorë, ajo dha dorëheqjen në 20 tetor 2022.
-Sir Alec Douglas-Home – 1 vit, 1 ditë
Sir Alec Douglas-Home u bë Kryeministër në tetor 1963 pasi Harold Macmillan dha dorëheqjen gjatë një krize të Partisë Konservatore. I modës së vjetër dhe jashtë kontaktit, Douglas-Home humbi ngushtë zgjedhjet e vitit 1964 nga Harold Wilson.
– Sir Anthony Eden – 1 vit, 279 ditë
Pas marrjes së kontrollit të qeverisë konservatore në vitet 1950, ishte kriza e Suezit që bëri që pozicioni i Sir Anthony Eden të bëhej i paqëndrueshëm. Pavarësisht deklarimit të shëndetit të keq si arsye për largimin e tij, Parlamenti besonte se dalja e tij ishte për shkak të mashtrimit të dukshëm të tyre lidhur me marrëveshjen e tij të fshehtë me Francën dhe Izraelin.
– Gordon Brown – 2 vjet, 318 ditë
Brown kishte detyrën e pafat të administrimit të vendit përmes krizës financiare dhe u mposht bindshëm nga David Cameron në Zgjedhjet e Përgjithshme të 2010-ës.
– Neville Chamberlain – 2 vjet, 348 ditë
Duke u kthyer nga bisedimet e paqes me Adolf Hitlerin, Chamberlain deklaroi, “Unë besoj se është paqe për kohën tonë” në shtator 1938. Ai nuk mund të kishte gabuar më shumë dhe nuk zgjati shumë në postin kryesor të shtetit pas shpërthimit të Luftës së Dytë Botërore.
– Theresa May – 3 vjet, 11 ditë
E njohur më mirë si një “Mbretëresha e vallëzimit” sesa një kryeministre me performancë të lartë, Theresa May mori detyrën në vitin 2016. Një detyrë pothuajse e pamundur, May mori qeverinë në një kohë shumë të diskutueshme. Marrëveshja e saj për Brexit dështoi vazhdimisht në Parlament, dhe kjo do të thoshte se deri në qershor 2019 kur dha dorëheqjen, nuk arriti ta përfundonte ëndrrën e saj si kryeministre.
– Jim Callaghan – 3 vjet, 29 ditë
Jim Callaghan ishte kryeministri i katërt i laburistëve, por nuk krahasohej me popullaritetin dhe lëvizjen pas Thatcher. Callaghan duhej të përballej me normat rekord të papunësisë dhe nivelet e mëdha të pakënaqësisë, duke e bërë atë një fitore të lehtë për kundërshtarin e tij kur ajo erdhi në pushtet në 1979.
– Boris Johnson – 3 vjet, 44 ditë
Karriera e Boris Johnson si kryeministër nuk ka qenë pa polemika. Duke u përpjekur të drejtojë Mbretërinë e Bashkuar përmes një pandemie globale dhe në fund të marrëveshjeve të Brexit, qëndrimi bombastik i Johnson e ka bërë atë një figurë të përbuzur. Natyra përçarëse e karakterit të tij do të thotë se posti i tij në krye të kryeministrit ishte shpesh në pikëpyetje, madje edhe brenda partisë së tij. Më 7 korrik 2022, pas dy ditësh drame të lartë politike, Boris Johnson dha dorëheqjen si lider konservator. Ai vazhdoi të shërbente si Kryeministër, gjatë verës së 2022, ndërsa partia konservatore zhvilloi një garë lidershipi për të gjetur pasardhësin e tij.
