Baballarët po rriten gjithnjë e më shumë në moshë. Dhe në disa raste, kjo rritje është shqetësuese. Këtë javë, zyra e shtypit e aktorit Al Paçino, 83 vjeç, konfirmoi se ai është në pritje të një fëmije nga e dashura e tij 29-vjeçare Nor Alfallah.
Kështu Paçino do t’i bashkohet klubit të baballarëve të vonë së bashku me aktorin tjetër të famshëm Robert de Niro, që muajin e kaluar konfirmoi se po bëhet baba i fëmijës së tij të shtatë në moshën 79-vjeçare. Sigurisht, të dy këta aktorë të njohur nuk janë baballarët e parë në moshë shumë të thyer.
Disa aktorë të tjerë meshkuj, muzikantë dhe madje edhe presidentë të SHBA-së, kanë pasur fëmijë në fazën e fundit të jetës. Dhe mosha mesatare e baballarëve të rinj në përgjithësi ka ardhur duke u rritur me kalimin e viteve. Midis viteve 1972-2015, ajo u rrit me 3.5 vjet. Sot babai mesatar në SHBA është 30.9 vjeç, ndërsa 9 për qind e baballarëve ishin të paktën 40 vjeç kur lindi fëmija i tyre.
Sipas librit të rekordeve botërore Guinness, babai më i moshuar deri më sot ishte 92 vjeç, edhe pse dalin herë pas here pretendime jozyrtare për burra edhe më të moshuar. Megjithatë, të bëhesh baba në moshën e tretë mbart rreziqet e veta.
Në dhjetorin e vitit 2022, studiues nga Universiteti i Utah dhe institucione të tjera publikuan një përmbledhje gjithëpërfshirëse mbi “moshën e avancuar të të bërit baba” dhe ndikimet e saj te fertiliteti, problemet në shtatzani dhe shëndetin e fëmijës.
Ndërsa shumë nga studimet ka të ngjarë të mos kishin përfshirë shumë burra të moshës së Paçinos, për shkak se raste të tilla janë të pazakonta, provat sugjerojnë se sperma e burrave në të 40-at dhe 50-at e tyre është tashmë e një cilësie më të ulët për sa i përket vëllimit, numërimit, lëvizshmërisë dhe mutacioneve.
Këto ndryshime nënkuptojnë se mosha e avancuar e babait “është e lidhur shumë me një rrezik të lartë jo vetëm të infertilitetit, por edhe të humbjes së shtatzënisë pas ngjizjes natyrale”- shkruajnë studiuesit. Disa studime kanë treguar se një baba i moshuar rrit ndjeshëm rrezikun e abortit.
Pastaj ekziston edhe rreziku i sëmundjeve pas lindjes. Dihet që nga vitet 1950 se baballarët e moshuar kanë më shumë gjasa të kenë fëmijë me çrregullimin gjenetik akondroplazi. Por që atëherë, janë shfaqur lidhje me gjendje të tjera.
“Është bërë gjithnjë e më e qartë se mosha e shtyrë e një babai, ashtu si mosha e avancuar e nënës, është e lidhur me efekte të dobëta shëndetësore te pasardhësit”, – shkruajnë studiuesit e Utah. Për shembull, studiuesit në Universitetin e Stanfordit, zbuluan se një baba i moshuar ishte i lidhur me rrezikun e shtuar të peshës së ulët të lindjes dhe konvulsioneve te të porsalindurit.
Po ashtu, mosha e avancuar e babait shoqërohet gjithashtu me rritje të shkallës së kancereve të ndryshme të fëmijërisë, si dhe me defekte të lindura kardiake. Sidoqoftë, vlen të kujtohet se si shumë studime të tjera që shqyrtojnë lidhjet midis shëndetit dhe shkaqeve të mundshme, mekanizmat janë të paqartë.
Një rol mund të luajnë faktorë të tjerë ndërlikues, siç është mënyra e jetesës së prindërve dhe ndotja e mjedisit. Megjithatë, studiuesit kanë zbuluar se ndërsa meshkujt plaken, ata mund të kenë mutacione dhe dëmtime të ADN-së në qelizat që formojnë spermën, të cilat më pas mund t’i kalohen pasardhësit.
Studime të tilla po çojnë në ndryshime të rëndësishme në mënyrën se si mjekët dhe shkencëtarët mendojnë për fertilitetin në përgjithësi. Historikisht, kur një çift ka probleme me konceptimin, ka pasur një tendencë për t’u fokusuar te gruaja dhe mosha e saj.
Në fakt, edhe pjesa më e madhe e hulumtimeve është e fokusuar te fertiliteti femëror. Por vitet e fundit po bëhet e qartë se ndërsa fertiliteti mashkullor mund të bjerë më ngadalë dhe më vonë në jetë sesa te gratë, mosha e babait ka ende rëndësi.
Rastet e Paçinos dhe De Niros, dhe i burrave të tjerë në të 70-at, 80-at dhe 90-at e tyre, mbeten një gjë e rrallë. Por në përgjithësi, të bërit baba nuk është më një angazhim vetëm i të rinjve. Që nga vitet 1970, numri i baballarëve amerikanë të moshës nën 30 vjeç ka rënë me 27 për qind, ndërsa numri i baballarëve të moshës 45-49 vjeç është rritur deri në 52 për qind. Nëse vazhdojnë tendencat aktuale, nuk ka dyshim se mjekësia – për të mos përmendur qëndrimet sociale – do të duhet që t’i përshtatet.
