Në emër të detyrës, të qiellit shqiptar… 27 Mars 1982, vit dhimbje.
Nga Zaim Kuçi
Të gjithë ata që kanë jetuar në aerodromet e RSH, me kokën drejt qiellit, – e perjetojnë këte ditë të trishtë ndodhur në aérodromin e Gjadrit. Pilotët heronjë ne i vendosim në piedestalin e qiellit, duke i menduar ata diku në qiell në një fluturim të përjetshëm.
Të shkruash për fluturimin, në dukje është e lehtë, por…; kur fillon ngatërrohesh në fjalë dhe fjali, ato vijnë vrullshëm dhe po kaq shpejt fluturojnë në hapësirën e pafund të mendimeve.
Atë ditë zie fund marsi, nisa të shkruaj në bllokun e gabimeve që e marrim në fluturim, i vetmuar diku poshtë krahut të avionit; është bruto, ashtu me gabime i rënduar me lot dhimbje nga ajo situatë dëshpërimi shokësh.
Në këto vite fluturimi, – ne të qiellit përgatitemi, stërmundohemi, sakrifikojmë dhe krenar do të vazhdojmë të fluturojmë për një ideal të vetëm; të formuar, të ngjizur në qenien tonë : për hapësirën mbi kokat tona, për qiellin që strehon Shqiptarine, të kudondodhur.
Një vit më parë, në aerodromin e Gjadrit, e prisja me pasion fluturimin e parë vetëm në avionin supersonique Mig 19 por dhe pranverën që sapo kishte nxjerrë lajmëtarët e parë duke sfiduar dimrin që vështirësisht asaj po i linte vendin. Ne e kërkonim atë, – pranverën si banorë të vetmuar të një hoteli beqarësh në buzë të lumit Gjader, afer pistes te kufizuar me vija te bardha dhe të nxirë nga rrotat e avionit dhe të turbinës zhurmuese të motorit të tij
Në fund të muajit mars erdhi dita e fluturimit të parë vetëm, ditë e madhe me shumë emocion; – fluturimi me avionin që sfidon zërin, që i sfidon forcën tërheqëse të tokës
Në pritjen e gjatë, të etur për fluturimin po ngatërronin radhën, Fluturimi solli Pranverën apo pranvera e solli atë. Kishte ardhur pranvera dhe kishte çelur bari në dy anët e pistës që na lehtësonte lodhjen e syve në ato dite të ngarkuara stërvitje. Ajo na solli edhe ato pak lule që i kishim aty pranë vendshlodhjes tonë që rrinim ditë– natë me kokën gjithmonë në survejim të qiellit. Me përkujdesjen tonë ato pak lule hijeshonin mjedisin rreth e qark që dominohej nga ndriçimi i duroaluminit të trupit të avionëve dhe nga kabinat e zbukuruara me shumë butona e çelësa të kuq me emrin “rrezik”. Të rreshtuar si ushtarë të disiplinuar në komandën gati-tu, avionët dominojnë tërë hapsirën e bazës dhe ne krenoheshim si zotër, si komandantë të devotshëm për ti ngritur në ajër.
Ne jetojmë me ta ditë-natë , të lidhur me zinxhiret e kostumit te fluturimit. Çudi, në këtë ndërtesë njëkatëshe, modeste, ngrysim te mbyllur gjysmen e muajit dhe përsëri ndjehemi mirë, te motivuar qe ne krahe te saj rrine te heshtur avionet gati per ngritje, qe minuti eshte shumë për të zhurmuar qiellin. Ndodh kështu për ditë. Avionët zhurmojnë njeri pas tjetrit duke marrë rrugën e qiellit që kësaj toke mos ti mungojë kurrë pranvera. Marrin lartësi në qiell duke ndryshuar gradualisht formën e tyre dhe humbasin në hapësirat e pafund. Ja diku, tamam si ajo pika e zeza që lë maja e lapsit në një faqe të bardhë, duken ata lart shumë larg. Brënda tyre janë ata, të ngritur nga kjo pistë fluturimesh, janë shokët e mi të dashuruar përjetësisht me qiellin dhe fluturimin. Ne ngrihemi në ajër, të vetmuar, të ngarkuar me një arsenal të fuqishëm armatimi për të ruajtur qiellin e pastër, që bari dhe lulet të lulëzojnë për herë, -pushtuam qiellin me kokën drejt tokës, tek Familja.
Mars 1982, pranverë…
Ah, sa shpejt, pa filluar mirë ajo, pa u larguar ditët e ftohta, kjo pistë e zhurmëshme ndaloi frymarrjen. Diçka e tmerrshme, e pabesueshme, ishte rezervuar këtë ditë marsi për shokun tonë që sa ishte ngritur në fluturim. Një shpend fluturus ishte futur në helikën e motorrit të avionit duke e bllokuar atë, – flaka dhe shpërthimi i papritur tronditi gjithçka. Brënda kabinës së avionit që digjej në ajër rrihte për herë të fundit zemra e shokut tonë, njërit prej pilotëve më të mirë të krejt aviacionit luftarak shqiptar. Pista u vesh me dhimbjen, me veladonin e zi nga gjaku i shokut tonë diku në fund të saj. Të gjithë ulëm kokën drejt tokës duke e akuzuar atë por edhe qiellin përse na more shokun tonë, më të mirin shok, përse? Ecëm në aerodromin e zi me kokën të ulur, në heshtje për pak kohë dhe shpejt qielli na thirri, na magnetizoi dhe sytë u drejtuan drejt tij, ai na priste ta zhurmonim për ato lule që të mos vyshken kurrë.
Në kaltërsinë e qiellit, me krahët fluturues ne vozitëm mbi male, fusha dhe det; në to ne gjetëm moralin, forcën , guximin duke kapërcyer fund pistën e përgjakur; morëm lartësinë duke kërkuar diku ne qiell edhe shokun – shoket tane, ata janë shumë. Tek kjo fund piste e zezë, aty nuk ishte më ai që na mësoi dhe n’a drejtoi fluturimin si shokë, larg hiearkise si drejtues, por pilot, i talentuari i ajrit Luto Sadiku. Ai ishte i të gjithëve. Ai iku duke n’a lënë një mal kujtime, u ngrit përjetshëm në qiell, u preh pergjithmone midis tokes dhe qiellit.
Dje u përshendeta me vajzat e tij, ai fliste shpesh për to; ndjeva dhimbje, babi, babi…,nuk ka më per vajzat, por kujtime pafund; pa le shumë mendime vinin, më ngatërronin dhe unë i shtyja me forcë…; nëse, nesër për fëmijet e mi …; – mos.
Nuk u vonuam, vijuam traditën, shpejt fluturuam por rruga është e vështirë, ne e dîmë që ai qiell dhe ky avion kërkon sakrifice, ndoshta…, ne nuk friksohemi. Ne nuk u dorëzuam, u ngritëm në ajër duke realizuar detyrat në perfeksion , më mirë sa ata përtej kufijve tane , që na shoqërojnë me grykat e topave kunderajrore diku ne kembe te Taraboshit. Ne fluturojmë më mirë se ata pilotë të avionëve moderne ” télécomande ” ,ishim te frymëzuar nga kjo tokë me emrin: – Shqipëri. Pilotët heronje ne i vendosim ne piedestalin e qiellit, duke i menduar ata diku ne qiell në një fluturim të përjetshëm.
Ah…, ne realizojme endrren duke pranuar dhe vdekjen, …; piloti luan tërë jetën me vdekjen në emër të një dashurie të madhe, – të qiellit mbi atdheun e tij. Shume shoke qiellin e kthyen vendin e tyre te përjetshëm, ne i kemi ngjizur emrin e tyre diku lart, i perjetesuam si një yll qe ndricon në qiellin e dashurise sublime per atdheun, ndaj ne u ngritem ne ajer per ti ndriçuar edhe ata.
Qielli na kërkon te jemi vigilente, të përgatitur pse jo edhe për të dhënë jeten…; – ne nuk ia kursejmë atij, shokët e mi ja dhanë, ata janë shumë…, – dhimbje! Jemi krenar që atdheu na ka përzgjedhur dhe besuar nje arsenal të fuqishëm armatimi bomba, raketa dhe top qe ta ruajmë atë. Ne jemi gati , u betuam në emër te qiellit shqiptare duke marre rrugën e qiellit, jemi krenar për Ty Atdhe. Në atë ditë fluturimi isha duke dalë në brezin e ngritjes me avionin Mig 19. Gjithçka që ndodhi e pashe me sy avionin që digjej në fund të pistës , degjova per here te fundit zerin e Pilotit Luto Sadiku që luftonte me vdekjen dhe zërin shqetësues te udhëheqësit të fluturimit qe ndiqte ngritjen e avionit që përfundoi i djegur në fund të pistës. Me dhimbje u ktheva në bazën e nisjes ku ende shikoja flakë dhe tym në fund pistës.
***
Në këto shënime të asaj kohe janë hedhur dridhje zemre pilotesh në rreziqe, aq sa të trishta po dhe aq heroizma fluturuesësh të ndodhur në atë grusht hekurash, përbindësh, përballë egërsisë të të papriturës – fluturim, të natyrës dhe teknologjise te pabese. Në to gjen akoma rrahje zemrash të atyre familjeve pilotesh, ndjen mallin dhe forcën e tyre per ti përballuar ato. Dhimbje prindërish, bashkëshortësh, fëmijësh dhe shokësh vëllezër, ata vuajnë.
Ato nuk të lënë të qetë, na kanë mbetur shumë shok në lartësitë e qiellit, i kujtojmë me dhimbje….- U prehshi në paqe!
