Për dekada të tëra, shkencëtarët kanë qenë të magjepsur nga mënyra se si komunikojnë delfinët – me fishkëllima, kërcitje gjuhe dhe tinguj të shpejtë që krijojnë një “gjuhë” të vështirë për t’u përkthyer. Por këtë pranverë, Google ka vendosur të sfidojë të pamundurën.
Në bashkëpunim me Georgia Tech dhe organizatën kërkimore Wild Dolphin Project (WDP), Google ka zhvilluar DolphinGemma, një model i avancuar i inteligjencës artificiale që përpiqet të kuptojë – dhe të përgjigjet – në mënyrën se si “flasin” delfinët.
E ndërtuar mbi teknologjinë e avancuar të modeleve Gemma, DolphinGemma është një sistem që analizon tingujt natyrorë të delfinëve – duke përfshirë edhe fishkëllimat e tyre “të personalizuara” (që veprojnë si emra të përveçëm) – dhe krijon një strukturë që i ngjan mënyrës se si funksionojnë gjuhët njerëzore.
Modeli është trajnuar mbi një bazë të dhënash të pasur me zëra, sjellje dhe regjistrime video nga një komunitet i delfinëve me pika në Bahamas, që WDP e ka ndjekur për më shumë se 40 vjet.
Ky model ka rreth 400 milionë parametra dhe është optimizuar që të funksionojë drejtpërdrejt edhe në telefonat Pixel që përdoren në terren – duke kombinuar fuqinë e AI-së me komoditetin e teknologjisë portative.
Por DolphinGemma nuk ndalet vetëm në analizë.
Me sistemin CHAT (Cetacean Hearing Augmentation Telemetry), studiuesit po testojnë një mënyrë të re për të ndërtuar një fjalor të përbashkët me delfinët – duke përdorur fishkëllima sintetike që lidhen me objekte të caktuara që delfinët pëlqejnë (si algat, shallët ose lodrat).
Qëllimi është që delfinët, përmes kureshtjes së tyre natyrore, të mësojnë të përdorin këto tinguj për të “kërkuar” objekte të caktuara nga studiuesit – një hap i parë drejt komunikimit të qëllimshëm mes specieve.
Pajisja kryesore për këtë eksperiment? Një Pixel 6 i thjeshtë, që dëgjon, analizon dhe përgjigjet në kohë reale. Me versionin e ardhshëm të projektuar për verën e vitit 2025, teknologjia do të përfshijë edhe më shumë funksione interaktive, me potencialin për të “përkthyer” dhe reaguar më shpejt se kurrë më parë.
Google ka njoftuar se DolphinGemma do të bëhet model i hapur për komunitetin kërkimor këtë verë – duke i dhënë mundësi studiuesve në të gjithë botën që të analizojnë të dhënat e tyre akustike, edhe për specie të tjera si delfinët me hundë-shishe apo delfinët rrotullues.
Kjo nismë shënon një hap të madh drejt komunikimit ndër-specie dhe përfaqëson një pikë takimi mes shkencës, teknologjisë dhe botës së egër.
Për herë të parë, ne nuk jemi vetëm duke dëgjuar delfinët, por po përpiqemi t’i kuptojmë.
Me ndihmën e një kombinimi të fuqishëm mes kërkimit shumëvjeçar nën ujë, inxhinierisë së avancuar dhe inteligjencës artificiale, projekti DolphinGemma po krijon urat për të kapërcyer një nga hendekët më të mëdhenj të natyrës: atë mes njeriut dhe botës detare.
Dhe ndoshta – vetëm ndoshta – në të ardhmen, një delfin mund të na “thërrasë” me emër./ S,M
