A do të na çojë krijimtaria jonë drejt zhdukjes? Këto 14 kriza tashmë në zhvillim mund të shënojnë fundin e Antropocenit (dhe të specieve tona).
E njëjta aftësi për t’u përshtatur që na ka lejuar të dominojmë Tokën dhe të përhapemi në mbi 8 miliardë njësi mund të na çojë në zhdukje, në një lloj efekti bumerang të hidhur dhe të parashikuar gjerësisht . Por nëse është pothuajse e ditur që ne vetë do t’i japim fund llojit tonë, përmes pasojave të diçkaje që kemi krijuar, është më pak e qartë se si do të arrijmë në zhdukje. Hulumtimi nga Universiteti i Stokholmit në Suedi ka gjetur 14 kurthe të ndryshme evolucionare në të cilat po biem, të cilat mund të paraqesin vdekjen tonë si specie.
SHUMË E GUXIMSHME. Për shkencëtarët, një kurth evolucionar është një konfigurim mjedisor që zgjidhet menjëherë sepse duket i favorshëm, por që me kalimin e kohës paraqet një kosto të lartë dhe potencialisht vdekjeprurëse. Rreziku, për speciet tona të inxhinierëve të ekosistemit , të aftë për të transformuar planetin në një mënyrë të thellë dhe të pakthyeshme , është ai i të paaftë për t’u përshtatur me ndryshimet që ne vetë kemi bërë.
“Njerëzit janë një specie tepër krijuese”, thotë Peter Søgaard Jørgensen, antropolog në universitetin suedez dhe autor i studimit. “Ne jemi të aftë të inovojmë dhe të përshtatemi me shumë rrethana dhe të bashkëpunojmë në përmasa çuditërisht të mëdha. Por këto aftësi rezultojnë të kenë pasoja të padëshiruara”.
14 MËNYRA PËR T’U ZHDUKUR. Ekipi ndau 14 mënyrat e mundshme të zhdukjes në tre kategori. Pesë janë pjesë e të ashtuquajturave kurthe ekologjike “globale”: thjeshtimi (krijimi i sistemeve tepër të specializuara, siç janë monokulturat bujqësore ), rritja si qëllim në vetvete, që përfundon duke dëmtuar mirëqenien njerëzore, mbishfrytëzimin ose tejkalimin e Toka (d.m.th. përdorimi i burimeve që Planeti nuk mund t’i rinovojë), ndarjet, konfliktet ndërkombëtare dhe infeksionet (për shembull, të lidhura me sëmundjet infektive, pandemitë ). Tashmë kemi prekur disa herë fundin e fuçisë, si mendoni? Por lista vazhdon…
SHUMË TEKNOLOGJI. Në fakt ekziston kategoria e dytë, “kurthe teknologjike” – infrastrukturore (të tilla si lëndët djegëse fosile ), ndotja kimike, teknologjia që paraqet një rrezik ekzistencial (si armët bërthamore ), autonomia teknologjike ( kërcënimet e AI ) dhe keqinformimi.
GJITHMONË I LIDHUR (DHE MË SHUMË I SHKËPUTUR). Katër kërcënimet e fundit të zhdukjes quhen nga studiuesit “kurthe strukturore” dhe janë: afatshkurtër, konsum i tepruar, shkëputje nga biosfera dhe humbja e kapitalit social lokal, sepse një botë gjithnjë e më dixhitale mund të minojë ndërveprimet tradicionale soc
MË SHUMË SE NJË KRIZË. Problemi, theksojnë studiuesit, është se këto rrugë drejt zhdukjes përforcojnë njëra-tjetrën: me pak fjalë, rrezikojmë të përfundojmë të bllokuar në më shumë se një në të njëjtën kohë.
Dymbëdhjetë prej tyre janë në një fazë të avancuar zhvillimi dhe vetëm dy (autonomia teknologjike dhe humbja e kapitalit social lokal) ende nuk janë shndërruar në kërcënime reale.Përshtatur nga Fokus.it/O.S
