“A do t’i marr librat dhe çantën e shkollës?” pyeti mbesa ime ndërsa prindërit e saj paketonin gjërat e nevojshme: batanije, dokumente, ushqim. Nuk kishte si të shpjegohej
Nga Ghada Ageel
Në qytetin tim të lindjes, Khan Younis, një kamp refugjatësh në jug të Rripit të Gazës, shtëpia ime e familjes më në fund është evakuuar. Ndërtesa pësoi dëme të konsiderueshme kur 36 nga të afërmit e mi u vranë në një bombardim më 26 tetor. Por ata ishin kapur pas pjesës së vogël të sigurisë që mendonin se kishin atje dhe gjithsesi vazhduan të jetonin në shtëpi. Më pas, në ditën e Krishtlindjes, lajmi i tmerrshëm ra nga qielli i shkruar në fletëpalosje – një direktivë për evakuim.
Në historinë e krishterë të Jezusit, nëna dhe babai i tij udhëtuan nëpër tokë duke kërkuar një vend të sigurt për të qëndruar. Kudo dëgjuan: “Nuk ka vend në han”. Një nga vendet që ata vizituan në këtë udhëtim ishte Gaza. Për palestinezët, më shumë se 2000 vjet më vonë, pyetja mbetet: “Ku mund të shkojmë?”
Vëllezërit e mi dhe familjet e tyre nuk kishin kohë për të medituar. Për ta, momente si këto nuk janë vetëm një zgjedhje e ashpër mes jetës dhe vdekjes. Ata janë më keq se kaq: një zgjedhje midis vdekjes në një vend ose në një tjetër. Njerëzit në Gaza po pyesin veten: a do të qëndrojmë në shtëpitë tona dhe do të përballemi së bashku me vdekjen e pashmangshme; apo të largohesh dhe të vdesësh në një vend të çuditshëm, ndoshta vetëm? Shumë prej tyre kanë qenë dëshmitarë të gjenocidit të shpalosur dhe kanë preferuar të qëndrojnë në shtëpitë e tyre dhe të vdesin me familjet e tyre. Në këtë mënyrë ata mund të ndihmohen, ose të shpëtohen. Ose trupat e tyre mund të identifikohen. Ose – të paktën – ato mund të varrosen dhe të mos lihen për të ngrënë macet dhe qentë.
Vëllezërit e mi dhe familjet e tyre mblodhën gjërat e nevojshme: batanije, dyshekë, jastëkë, rroba, gjëra të nevojshme për kuzhinë, ushqim dhe ujë, dokumente të rëndësishme dhe sende të çmuara. Të rriturit shpejt morën vendime se çfarë të merrnin dhe çfarë të linin. Megjithatë, tetë fëmijët, të moshës nga tre deri në 16 vjeç, donin të paketonin gjithçka të çmuar për ta. Lotët e mbesave dhe të nipërve të mi rrodhën ndërsa prindërit e tyre refuzuan shumicën e zgjedhjeve të tyre. Gjashtëmbëdhjetë vjeçarja Amal, e cila ëndërron që një ditë të jetë mjeke, pyeti: “A do të jetë kjo dita jonë e fundit në shtëpi? A do të kthehemi ndonjëherë? A do të marr librat dhe çantën time të shkollës?” Por nuk kishte kohë apo mënyrë për të shpjeguar.
Familja ime vendosi të transferohej në al-Mawasi, në bregdetin e Mesdheut, i cili ishte shpallur zonë e sigurt. Më në fund, ata gjetën një burrë që ngiste një karrocë gomari dhe i paguan 70 dollarë amerikanë (rreth një ose dy javë rrogë për një person tipik në Gaza) për t’i çuar atje. Gjysma e familjes së këtij njeriu kishte humbur kur shtëpia e tyre u bombardua, u tha ai atyre. Ai kishte udhëtuar në jug, me fëmijët e tij, nga kampi i refugjatëve al-Shati i qytetit të Gazës në një kërkim të dëshpëruar për siguri dhe që atëherë jetonte në Khan Younis me familjen e tij në një shkollë të OKB-së. Ai bëri shaka të errët se ky udhëtim me familjen time mund të ishte i fundit i tij, por të paktën paratë do t’i ndihmonin fëmijët e tij të mbetur të mbijetonin edhe disa javë. Gjatë gjithë kohës që po udhëtonin, dronët fluturonin sipër, gati për të synuar çdo objekt në lëvizje. Një udhëtim në dukje i drejtpërdrejtë që zakonisht do të zgjaste 20 minuta në këmbë, u bë një odise rrëqethëse.
Al-Mawasi është një nga zonat më të bukura të plazhit të Gazës, dikur një vend i njohur për familjet. Sot është një skenë dëshpërimi, jo rekreacioni. Në kohën kur familja ime mbërriti atje, tendat, plastika dhe madje edhe copat e drurit nuk gjendeshin askund – të gjitha ato ishin kërkuar dhe përdorur nga ata që kërkonin strehim. Në një përpjekje të dëshpëruar për të luftuar të ftohtin e madh ose për të gatuar ushqimin e tyre, njerëzit kishin përdorur djegien e çdo gjëje që mund të gjenin, qofshin ato mbetje nga shtëpitë e tyre, mbeturina nga rrugët apo materiale të shpëtuara nga nën rrënoja. Vëllezërit e motrat e mi e bënë strehën e tyre duke përdorur batanije dhe çfarëdo pak plastike që mund të mblidhnin.
Atë natë, gjumi ishte i pamundur. I ftohti dhe errësira e hidhur, e ndërprerë nga bombat, zhurma e dallgëve, zhurma e erës dhe klithmat e të rriturve dhe fëmijëve nga çadrat fqinje, krijuan një mjedis shqetësimi të përhershëm. Në ditët dhe netët në vijim, të pastrehët i ekspozuan ata ndaj realiteteve të tmerrshme të luftës, nga të cilat shtëpia e tyre i kishte mbrojtur deri më 25 dhjetor. Ata panë njerëz me lëndime kërcënuese për jetën të detyruar të flinin në tenda ose në rërë; fëmijët me gjymtyrë të amputuara bërtisnin nga dhimbje dhe dëshpërim, të ftohtë dhe të uritur. Katër vjeçarja Shahd tani refuzon të largohet nga tenda pasi nuk është në gjendje të kuptojë se çfarë po ndodh rreth saj.
Në bisedën tonë të fundit, kunata ime Arwa më pikturoi një pamje dëshpërimi dhe poshtërimi: radhët për racionet e pamjaftueshme të ushqimit dhe ujit; mungesa e objekteve të duhura për nevojat bazë si tualete dhe dushe (veçanërisht për gratë dhe vajzat); individë dikur dinjitoz të reduktuar në lypje. Fillimi i diarresë e intensifikoi më tej mjerimin dhe poshtërimin.
Pastaj tmerri nga qielli me shi vdekjeprurës zbriti mbi al-Mawasi më 4 janar, kur sulmet ajrore izraelite goditën tendat jo shumë larg. Granatimet i dhanë fund jetës së familjeve Abu Hattab dhe Salah: 10 fëmijë dhe prindërit e tyre, të zhdukur në një çast. Paniku dhe kaosi pasuan ndërsa njerëzit u shpërndanë, duke bërtitur, vetëm për t’u kthyer në tenda për të zbuluar se kush kishte shpëtuar dhe kush jo. Njerëzit u mblodhën për të varrosur viktimat dhe për të evakuuar të plagosurit në spitalin Nasser me karroca gomari. Nuk kishte kohë për të informuar të afërmit apo familjarët.
Mbesat dhe nipat e mi ishin të tmerruar. Në netët që pasuan, Shahdi qau për t’u kthyer në shtëpi, nga frika se predha tjetër do të godiste çadrën e tyre. Disa ditë më vonë fola me vëllain tim, i cili ndau realitetin e zymtë: “Ne mbijetuam, por nuk e dimë se çfarë na pret e nesërmja. Është si të jetosh në një kotec pulash, në pritje të therjes. Çdo ditë vijnë dhe mbledhin 300, 400 apo 500 për të therur. Radha jonë nuk ka ardhur ende.”
Mjerisht, kjo llogari nuk është unike. Është vetëm një shembull i tmerreve të përjetuara çdo ditë nga 2.3 milionë banorët e Gazës. Ne jemi bërë peng në një luftë rajonale për pushtet.
Qeveritë e Mbretërisë së Bashkuar dhe të SHBA-së pretendojnë se po respektojnë ligjin ndërkombëtar duke sulmuar Houthi-t në Jemen. Por ata nuk po bëjnë mjaftueshëm për të mbështetur ligjin ndërkombëtar në Gaza. Izraeli pretendon se një fazë e re e konfliktit ka filluar, megjithatë bombardimet pa dallim të familjeve dhe civilëve vazhdojnë. Pa një armëpushim të menjëhershëm, populli i Gazës do të vazhdojë të mbajë peshën kryesore të dështimit të botës për të vepruar. Frika ime më e madhe është se herën tjetër që do të dëgjoj nga Gaza, do të jetë për një episod tjetër të rëndë të humbjes brenda familjes sime.
*Ghada Ageel, një refugjate palestineze e gjeneratës së tretë, ka punuar si përkthyese për Guardian në Gaza nga viti 2000 deri në 2006. Ajo aktualisht është profesoreshë në departamentin e shkencave politike në Universitetin e Albertës.
