Cigaret, alkooli dhe mungesa e gjumit mund t’ju bëjnë të dukeni dhe të ndiheni më të vjetër. Megjithatë, disa faktorë më pak të njohur të stilit të jetesës mund të përshpejtojnë procesin e plakjes.
Edhe nëse nuk mund të ktheni të gjitha ndryshimet qelizore dhe molekulare që ndodhin gjatë gjithë jetës, ju mund të ngadalësoni shkallën e plakjes biologjike duke bërë disa ndryshime në stilin e jetës, tha Thomas Buford, PhD, një profesor i gerontologjisë, geriatrisë dhe kujdesit paliativ në Universitetin e Alabamës në Birmingham.
“Asnjëherë nuk është vonë për të përmirësuar shëndetin tuaj ndërsa plakeni”, tha Buford.
Këtu janë disa faktorë befasues që mund t’ju bëjnë të plakeni më shpejt – dhe çfarë mund të bëni për ta.
Izolim social
Një raport i kohëve të fundit zbuloi se gati një e katërta e të gjithë të rriturve të moshës 65 vjeç e lart janë të izoluar nga shoqëria. Vetmia dhe izolimi social mund të rrisin rrezikun e demencës, sëmundjeve të zemrës, goditjes në tru dhe depresionit.
“Njerëzit shpesh habiten nga fakti se si mungesa e lidhjeve sociale mund të rrisë ndjeshëm rrezikun e një personi për vdekje të parakohshme”, tha për Verywell, Sara B. Leonard, MD, FAAFP, një mjeke geriatër dhe anëtare e fakultetit klinik në Shkollën Mjekësore Rutgers Robert Wood Johnson.
Të kesh një jetë shoqërore aktive dhe të kesh një ndjenjë qëllimi i ndihmon të moshuarit të qëndrojnë të shëndetshëm dhe të jetojnë më gjatë. Vullnetarizmi, bashkimi në një klub librash ose marrja e mësimeve në një bibliotekë lokale janë mënyra të mira për të qëndruar produktiv.
“Është e rëndësishme të jemi të vetëdijshëm se marrëdhëniet e shëndetshme dhe një rrjet i fortë mbështetës social janë të rëndësishme gjatë gjithë jetës sonë – por veçanërisht kur plakemi”, tha Leonard.
Nuk mbani syze dielli
Nëse vendosni krem kundër diellit kur dilni jashtë, kjo tashmë po ndihmon për të parandaluar fotoplakjen e lëkurës tuaj. Por a i keni harruar syzet e diellit?
“Për ata prej nesh që nuk mbajnë syze dielli të mëdha, ose nuk e kanë zakon të përdorin krem kundër diellit deri në vijën e qerpikëve, këtu mund të dëmtohemi nga dielli dhe të humbim elasticitetin”, tha Ivy Lee, një dermatolog i certifikuar me qendër në Los Angeles.
Dëmtimet nga dielli dhe kanceret e lëkurës janë të zakonshme në lëkurën e hollë të qepallave të poshtme. Mbajtja e syzeve të diellit jo vetëm që mbron sytë tuaj dhe lëkurën përreth nga rrezet e dëmshme UV, por gjithashtu ju pengon të rrudhni sytë. Njerëzit me zakonin e rrudhjes së syve ose lëvizjeve të përsëritura me qepallat e tyre janë më të prirur për të zhvilluar rrudha, tha Lee.
Mënyra e jetesës pasive
Shikimi i serialeve të preferuar në Netflix nuk do t’ju mbajë të rinj. Një studim i kohëve të fundit lidhi orët e gjata të televizorit me gjasat e reduktuara të plakjes së shëndetshme, por zëvendësimi i këtij zakoni me aktivitete fizike të moderuara ose të lehta mund të përmirësojë shanset për plakje të shëndetshme.
Prioriteti i aktiviteteve është çelësi për plakjen e shëndetshme. Kjo nuk do të thotë që ju duhet të stërviteni për një maratonë ose të regjistroheni për një program të shtrenjtë trajnimi personal. Çdo sasi e aktivitetit fizik do të ketë përfitime dhe është më mirë të përqendroheni në ushtrimet që ju pëlqejnë, tha Buford.
“Filloni me atë që jeni në gjendje të bëni me vendin ku jeni sot, dhe keni objektivin dhe synimin për të rritur ose intensitetin ose frekuencën me kalimin e kohës, ashtu siç jeni në gjendje”, shtoi Buford.
Shumë sheqer dhe ushqime ultra të përpunuara
Ushqimet që hani ndikojnë në mënyrën se si dukeni dhe ndjeheni. Disa studime kanë lidhur dieta të pasura me ushqime ultra të përpunuara dhe sheqerna të shtuar me plakjen biologjike më të shpejtë.
“Duhen më shumë kërkime për t’iu përgjigjur kësaj pyetjeje, por tani mendohet se marrja më e lartë e sheqerit ka një efekt në grupet metil në sipërfaqen e ADN-së sonë që mund të përshpejtojë plakjen qelizore”, deklaroi Jen Bruning një dietolog i regjistruar me bazë në Çikago. K.B
