Nga Elisa Dedja
Dita e një familjeje të zakonshme shqiptare nis që në orët e para të mëngjesit, ku fëmijët duhet të zgjohen herët për të mbërritur në shkollë në orën 8. Për të qenë në shkollë në orar, shumë fëmijë duhet të zgjohen që në orën 6 ose edhe më herët, varësisht nga largësia e shkollës apo trafiku. Sipas ekspertëve të zhvillimit të fëmijëve, fëmijët e moshave shkollore duhet të kenë mesatarisht 9 deri në 11 orë gjumë çdo natë. Një studim nga “National Sleep Foundation” tregon se 60% e nxënësve të shkollave nuk marrin mjaftueshëm gjumë, gjë që ndikon negativisht në përqendrimin, kujtesën dhe aftësitë e tyre kognitive gjatë ditës .
Kërkimi gjithashtu tregon se fëmijët që zgjohen shumë herët për shkollë shpesh ndihen të lodhur, dhe kjo rrit stresin gjatë mësimit, ul efikasitetin akademik dhe përkeqëson sjelljen në klasë . Ndërsa shumë vende po marrin masa për të rishikuar orarin e fillimit të shkollës, në Shqipëri ky debat ende nuk ka marrë vëmendjen e duhur.
Prindërit gjithashtu përballen me të njëjtën sfidë të zgjimit të hershëm, duke nxituar jo vetëm për të çuar fëmijët në shkollë, por edhe për të mbërritur në kohë në punët e tyre. Një ditë tipike e një prindi shqiptar nis rreth orës 6 të mëngjesit dhe përfundon vonë në mbrëmje. Në shumicën e rasteve, kthimi në shtëpi ndodh rreth orës 6 ose 7 të mbrëmjes, dhe për shkak të nevojës që fëmijët të shkojnë në shtrat herët për të kapur shkollën të nesërmen, koha e qëndrimit cilësor me ta është shumë e kufizuar.
Një raport i “OECD” tregon se prindërit shqiptarë kanë mesatarisht vetëm 1 deri në 2 orë kohë cilësore çdo ditë për të kaluar me fëmijët e tyre, duke përfshirë këtu edhe aktivitete të përbashkëta si darka, lojëra apo biseda . Kjo shifër është alarmante, duke marrë parasysh rëndësinë e lidhjes familjare dhe ndikimin e saj në zhvillimin emocional dhe social të fëmijëve.
Stresi i përditshëm dhe rutina e ngarkuar kanë pasoja të mëdha jo vetëm në shëndetin mendor dhe fizik të prindërve, por edhe të fëmijëve. Studime të ndryshme tregojnë se fëmijët që kalojnë pak kohë me prindërit e tyre kanë tendencën të përjetojnë më shumë probleme të sjelljes, vështirësi akademike dhe probleme me vetëvlerësimin. Një studim nga Universiteti i Harvardit sugjeron se fëmijët që kanë më pak kohë cilësore me prindërit shpesh ndihen të shkëputur emocionalisht dhe përballen me rritje të niveleve të ankthit dhe depresionit në adoleshencë.
Prindërit, nga ana e tyre, përjetojnë lodhje kronike dhe stres për shkak të përpjekjeve për të balancuar punën dhe familjen. Të qenit në një gjendje të vazhdueshme të ngutshme dhe mungesa e pushimit të mjaftueshëm çojnë në uljen e produktivitetit dhe në përkeqësimin e marrëdhënieve brenda familjes.
Zgjidhja e kësaj problematike kërkon qasje të gjithanshme dhe vullnet nga ana e qeverisë, institucioneve arsimore dhe punëdhënësve për të krijuar një mjedis që mbështet mirëqenien e fëmijëve dhe familjeve. Shtetet si Finlanda dhe Norvegjia kanë adoptuar orare më fleksibël, duke filluar shkollat rreth orës 9 ose edhe më vonë, për të siguruar që fëmijët të kenë një gjumë të shëndetshëm. Një ndryshim i tillë mund të aplikohet edhe në Shqipëri, duke lehtësuar kështu ngarkesën e mëngjesit për prindërit ashtu dhe fëmijët. S.B
