Pyetja më e madhe me të cilën përballet Shqipëria në vitin 2020 është nëse vendet e BE-së do të caktojnë një datë për fillimin e bisedimeve të pranimit në samitin e Këshillit të BE-së në maj 2020-tës.
Shqipëria, së bashku me Maqedoninë e Veriut, nuk arriti të marrë një datë për të filluar bisedimet e pranimit në BE gjatë samitit të kaluar të BE-së në tetor të 2019-tës, për shkak të vetos nga Presidenti Francez Emmanuel Macron. Ishte Macron ai që foli për një rishikim të procesit të zgjerimit, por vendet e tjera anëtare të BE-së po bëjnë presion për një dritë jeshile në samitin tjetër.
Reformat gjyqësore, administrata dhe zgjedhjet janë përparësitë për vendin në rrugën e tij të pranimit në BE. Vendi gjithashtu është i detyruar të forcojë luftën kundër krimit, korrupsionit dhe trafikut të drogës.
Një tjetër dështim për të siguruar një datë për të filluar bisedimet, do të ketë pasoja negative politike në Shqipëri dhe ka të ngjarë të rikthejë procesin e reformës.
Shqipëria do të zhvillojë një zgjedhje të rregullta në vitin 2021, por partia kryesore e opozitës, Partia Demokratike po bën presion për një zgjedhje të parakohshme të përgjithshme si rrugëdalje nga kriza politike në vend. Deputetët e opozitës dorëzuan deklaratat e nënshkruara në shkurt të 2019-tës duke hequr dorë nga vendet e tyre parlamentare dhe duke kërkuar një zgjedhje të reja.
Sidoqoftë, socialistët e kryeministrit Eli Rama fituan shumicën e vendeve në zgjedhjet e fundit dhe nuk ka gjasa të thërrasin zgjedhje të parakohshme.
Vendi gjithashtu përballet me një krizë kushtetuese për emërimet e gjyqtarëve në Gjykatën Kushtetuese.
Rindërtimi pas tërmetit
2020 do të jetë një vit i rindërtimit pas tërmetit, pasi vendi u godit nga një tërmet i fortë më 26 nëntor, duke vrarë 51 njerëz dhe duke lënë mijëra pa shtëpi.
Tërmeti ka devijuar parashikimet ekonomike për vitin 2020, pasi qeveria do të fillojë të rindërtojë infrastrukturën në zonat e prekura që përfshijnë qytetin kryesor portual të vendit, Durrësin.
Edhe para tërmetit, qeveria shqiptare po parashikonte që rritja ekonomike e vendit do të ngadalësohet pak në 4.1% në vitin 2020, nga 4.3% e parashikuar për vitin 2019. Ekonomia shqiptare u zgjerua fuqimisht me 4.1% dhe 3.8% në vitin 2018 dhe 2017, përkatësisht.
Në parashikimet e tyre të fundit, Fondi Monetar Ndërkombëtar (FMN) parashikon 3.9% rritje ekonomike në Shqipëri në vitin 2020, ndërsa për projektet e Komisionit Evropian ekonomia shqiptare do të zgjerohet me 3.7% në vitin 2020.
Përfundimi i projekteve të mëdha të energjisë pritet të rezultojë në një moderim të importeve të lidhura me ndërtimin dhe një zgjerim të kapaciteteve të prodhimit të energjisë vendase.
Si rezultat, deficiti i llogarisë rrjedhëse pritet të kontraktohet gradualisht me rreth 5% të PBB-së deri në fund të vitit 2021, i mbuluar kryesisht nga hyrjet e IHD-ve. Sidoqoftë, rreziqet lindin nga rritja e ngadaltë e partnerëve kryesorë tregtarë të Shqipërisë në BE, veçanërisht në Itali.
Sipas Raiffeisen, mosmarrëveshjet politike të brendshme mund të peshojnë ekonominë, ndërsa efektet financiare të tërmetit në ekonomi nuk janë ende të qarta.
Inflacioni pati një rritje me 2% në 2019 dhe parashikohet të shkoj deri në 2.4% në vitin 2020, pas një inflacioni prej 2% në 2018.
Duke llogaritur koston
Shqipëria ishte duke planifikuar një deficit buxheti prej 1.6% të PBB-së në vitin 2020, më e ulëta në dy dekadat e fundit, pas një hendeku të planifikuar prej 1.9% të PBB-së në vitin 2019.
Kur parlamenti miratoi buxhetin në dhjetor, Kryeministri Edi Rama tha se parametrat kryesorë do të mbeten ashtu siç ishte planifikuar. Sidoqoftë, Tirana ende po vlerëson kostot e rindërtimit pas tërmetit vdekjeprurës në nëntor 2019 që la mijëra njerëz të pastrehë.
“Rindërtimi i banesave të dëmtuara është parashikuar të fillojë menjëherë pas vlerësimit të dëmeve deri në fund të janarit 2020. Qeveria do të fillojë të rindërtojë me një shumë prej 200 milion $, por parashikon të ndajë deri në 0.4% të PBB-së,” tha Raiffeisen në një shënim mbi Shqipërinë.
“Deficiti buxhetor përmbahet me një vlerë të vlerësuar prej 0.5% të PBB-së deri në tetor 2019 dhe megjithëse shpenzimet zakonisht shtyhen për fundvitin, ne nuk presim një deficit buxhetor më të lartë se 2% të PBB-së. Por për vitin e ardhshëm [2020], ne parashikojmë zgjerimin e deficitit buxhetor në 2.2% ose më të lartë për të mbuluar efektet financiare të katastrofës natyrore. ”
Sipas Ministres së Financave, Anita Denaj, vlerësimet janë duke u zhvilluar dhe kostoja përfundimtare e rindërtimit nuk do të dihet deri në javën e tretë të janarit, përpara një konference të planifikuar me donatorët.
Qeveria ka ndarë tashmë 20 miliardë lekë për rindërtim, por më shumë do të duhen, tha Denaj në një intervistë për Euronoews Albania. Shuma “do të mbështetet nga një sasi e shtuar e financimit nga huamarrja, por me qëllim që të ruajë parametrat fiskal, në varësi të zhvillimit ekonomik të Shqipërisë,” tha Denaj në intervistë.
Sipas buxhetit të vitit 2020, paratë do të ndahen për të mbështetur reformat e nisura nga qeveria që promovojnë rritjen ekonomike, punësimin, përmirësimin e cilësisë së shërbimeve për qytetarët dhe procesin e integrimit në BE. Sektorët prioritarë ishin arsimi, shëndetësia, bujqësia dhe infrastruktura, të cilat janë të rëndësishme për të stimuluar rritjen e mundshme në ekonomi.
Të ardhurat totale për vitin 2020 janë parashikuar në 502.6 miliardë lekë (4,1 miliardë euro), 6.2% më të larta se të ardhurat e pritshme në vitin 2019, ndërsa kostot buxhetore janë parashikuar në 532 miliardë lekë, ose rreth 29.7% të PBB-së, 5.1% më të larta se një vit më parë.
Sipas Komisionit Evropian, të ardhurat e buxhetit në Shqipëri u përmirësuan në gjysmën e dytë të 2019, me të ardhurat dhe shpenzimet në përgjithësi në përputhje me planin. Një deficit buxhetor nën 2% të PBB-së pritet në fund të vitit 2019. Në mungesë të masave shtesë, deficiti parashikohet të rrijë rreth 1.5% të PBB-së në planin afatmesëm.
Rreziqet kryesore fiskale rrjedhin nga akumulimi i mundshëm i mëtejshëm i borxheve të pagesave dhe nga materializimi i detyrimeve të mundshme nga partneritetet publike-private (PPP).
Qeveria pret që deri në fund të vitit 2020 borxhi publik i Shqipërisë të bjerë në 62.2% të PBB-së, nga 64% e PBB-së në vitin 2019, dhe do të bjerë më tej nën 60% të PBB-së në 2021. Sidoqoftë, Komisioni Evropian tha që edhe pse borxhi i Shqipërisë raporti është vendosur të mbetet në një rrugë në rënie, parashikohet të mbetet relativisht i lartë, në rreth 62% të PBB-së në 2021.
Në gusht të vitit 2019, Shërbimi i Investitorëve Moody konfirmoi vlerësimet e emetuesve të tij të huaj dhe vendorë afatgjatë B1. S&P e vlerëson Shqipërinë në B + / B ‘.
Hera e fundit që Shqipëria lëshoi një Eurobond ishte në Tetor 2018. Eurobondi shtatëvjeçar me vlerë 500 milion € do të përdoret për të riblerë 200 milion € të Eurobondit të pazgjidhur prej 450 milion eurosh për shkak të vitit 2020 dhe për të mbuluar deficitin e buxhetit.
Burimi: intellinews.com Përshati: Fjala.al
