Nga Flutura Açka
E dashur mike,
Prej ditësh ti, sikurse unë dhe të gjithë ne, je e ngujuar në shtëpi bashkë me të tutë. Po, drejt e thashë, je e ngujuar, jo e vetëkarantinuar. Kjo e fundit nuk është fjalë jona, por një term modernësh politikë, nga fjalori i të cilëve mbushur gjysmë me kësi termash e gjysmë me turqizma për t’u dukur popullorë, na e kanë bërë të zbarët ndejën në shtëpitë tona, dhe në këtë vend madje.
Kur të lexosh fjalën ngujim, ty do të të shkojë mendja te gjaksit. Në një vend me histori armikshpikëse, ky ështe termi më i përshtatshëm gjë gjeta sot për Koronavirusin. Ndaj po të lutem të ruhesh nga ky gjakës i padukshëm, që nuk pret kaçubeve e shtigjeve, por të vjen e të derdh pasiguri te kafja e mëngjesit, rituali i së cilës të është prishur këto ditë.
Ti do të thuash se unë jam në pozita më komode se sa ty, për shkak se ti çdo ditë të duhet të dalësh nga shtëpia prej punës dhe jetës që bën. Ke të drejtë. Si një dikush i mësuar me vesin e vetmisë, jashtësia – bota jashtë mureve – ka më pak kuptim për mua. Madje-madje druaj se për shkak të jetës që bëj, vuaj nga sindromi i banesës, gjë shumë e mirë për një shkrimtar. Hollë-hollë unë jam një shpiare, jo shtëpiake. Një njeri që i pëlqen jeta familjare, i pëlqen të gatuajë, të shtrojë tryeza të bukura (atëherë kur tryezat bënin sens për mua), të përjetojë qetësinë që të jep shtëpia jote, sepse aty ka kohë të pafund të mendojë. Ne, mikja ime, kemi harruar të mendojmë, ndaj të ftoj ta përdorësh këtë kohë ngujimi për qetësinë e të menduarit. Të menduarit nënkupton edhe kthimin në kujtesë, reflektimin e asaj që kemi shkelur deri tani.
E shoh, ti ndjehesh e paqetë, si të jesh një flutur e zënë në grackë, pasi modeli i rregullt i flokëve të është prishur, xheli i thonjve të është ciflosur, sanitarja që të vjen ndonjëherë nuk duket më atypari dhe të duhet që kalkun e rubinetave ta pastrosh vetë, bigorrin e cepave ta gërryesh vetë, dhe – sa keq! – ngre e ul tenxhere po vetë. Ti ke harruar se je po aq e bukur pa gjithë mirosjen tënde, ndaj këto ditë lëre veten të të shohë fëmija yt të bukur siç je. Ashtu pa u krehur siç ke qenë kur e linde, pa erë parfumi por me erë nëne, dhe me të gjithë kohën për ta përqafuar gjatë e gjatë e gjatë.
Pastaj ngrihu, hidh një grush miell, një dorë ullinj a rush të thatë dhe bëj një bukë, që nuk e përfytyron dot se mund ta bësh në shtëpi. Kjo thirrje nuk është nostalgji për kohën e magjeve, por kujtesë për thelbësoren e jetës, pasi po na shket nëpër gishtërinj si rërë e pandjeshme. Ajo qenie afër teje, partneri a burri yt, ndjen dhe bluan shqetësim njësoj si ty, ndaj përfshije në “lojën” tënde të ngujimit. Në fund, kur të dalim në dritë të diellit të lirë nga gjakësi i padukshëm, do ta kuptojmë sa shumë e paskemi dashur njëri-tjetrin, por na ishte dashur FRIKA që ta kuptonim.
Mike! Të ngujohesh ndonjëherë nuk është burg, por rrugëtim për te brendësia jote e harruar, mu si personazhet e hirtë, tuhafë, të ndjeshëm dhe tejetracionalë të Murakamit. Mu si Faruku emblematik i “Shtëpisë së heshtjes” së Pamukut. Sigurisht, me këtë të fundit po të grish për te librat dhe ka një listë aq e gjatë që ti duhet të lexosh, dhe nuk duhet ta lesh këtë botë (atëherë kur të vijë ora) pa i lexuar. Kjo botë është shumë e ngushtë për njerëz me hapësira të admirueshme mentale, ndaj “shpiku” letërsinë. Këto botë paralele që ndërtuam, si letërsia, virtualiteti, janë vazhdime të kujtesës, siç thotë Borges, ndaj e pasurojmë dhe e shumëfishojmë botën ku jetojmë. Dhe dëgjo muzikë, një këngë po ta këshilloj unë, një këngë që e dëgjoj shpesh, “Kapetan o i ri”.
Ti sheh lajmet dhe je e trembur me të drejtë dhe zë e mallkon gjënë e padukshme që erdhi nga larg, mu si taborrët e frikshëm të Genghis Khan-it për një dorëzim pa kushte të civilizimit. Duket sikur nga andej nga erdhi mizëria, vjen edhe kura njerëzore e qetësimit dhe kuptimit. Shkrimtari kinez Mo Yan, fitues i Çmimit Nobel në Letërsi në vitin 2012, në një intervistë të atyre ditëve tha me pikëllim “se ne nuk po e lëmë tokën të qetësohet”. Kështu që këto ditë, javë e muaj në luftën globale me rigëzezën – Koronavirusin – bota të kujtohet që t’i japë tokës pas qetësi, betonit pak fre, pangimjes pak kufij dhe mbi të gjitha, humanizmit ca gradë më shumë dashuri. A nuk e sheh, edhe vrasësit janë tulatur prej mallkimit a shndërrimit në njerëz më të mirë!
Sot do të kisha dashur të shkruaja një urim për Ditën e Verës, që në jetën time si elbasanase, ka një kuptim shumë të shenjtë, pasi me lirinë dhe vrapin ullishteve të rrethinave të atij qytete në një ditë të tillë, unë jam rritur. Sot kam më shumë kohë se çdo Ditë Vere të kujtoj atë qeskëzën që gjyshja ime përgatiste në fëmijërinë time, me fiq të thatë, arra, karamele, ballakume, lajthi dhe ca gjethe jeshile, dhe në këmbim merrte një tufë të vogël me karakafte apo manushaqe që i mblidhnim së përpjetave gjatë shëtitjeve të asaj dite në pyll. Por aniprapë, urimin do ta bëj njëlloj, sepse e di: Për festa ka gjithmonë kohë.
Ndaj bëj festën Tënde të vogël brenda mureve të Tua mes të Tuve Të dashur! Sepse bota sot është shtëpia jote!
Tiranë 14 mars 2020ve
