Këtë vit, njerëzimi kaloi kufirin e tetë miliardë banorëve të planetit. Ndërsa 5.4 miliardë njerëz përdorin tashmë internetin. Edhe pse përdorimi i rrjetit elektronik mbarëbotëror është bërë një dukuri e përditshme, pak kush ka dëgjuar për organizatën që është përgjegjëse për përdorimin pa probleme të internetit. Emri i saj i plotë është “Internet Corporation for Assigned Names and Numbers”, ICANN shkurt.
Këtë javë në Hamburg po mbahet takimi i 78-të i Organizatës Botërore të Administrimit të Internetit. Për herë të parë në 20 vjet, konferenca po mbahet sërish në Gjermani, ku janë mbledhur 2500 pjesëmarrës nga fusha e kërkimit, teknologjisë së informacionit, politikës, ekonomisë, sektorit joqeveritar.
Çfarë është ICANN?
Organizata jofitimprurëse u themelua në vitin 1998 me synimin për të garantuar përdorimin e sigurt, të pandërprerë dhe të qëndrueshëm të internetit, dhe për të krijuar një rrjet unik global. Prandaj ata e shohin ICANN-in në rolin e një lloj “administratori të internetit”. Në mënyrë që mesazhet elektronike të gjejnë adresën e tyre ose të hapin faqen e dëshiruar në internet, është e nevojshme të caktoni një domen dhe një adresë të faqeve. Kjo organizatë ndihmon në caktimin e këtyre domeneve dhe adresave.
Shfletuesi gjen adresat e paracaktuara të domenit në internet, për shembull www.dw.com, ku “dw” është emri i domenit ndërsa “com” është i ashtuquajturi “domeni i nivelit të lartë të internetit”. “Com” ose “net” janë kryesisht për organizata, por ka dhe domene të tjera për vendet (Gjermania, për shembull, është “de”).
Sidoqoftë, pajisjet që janë të lidhura me internetin gjejnë një numër unik të faqes – një adresë IP (adresa e Protokollit të Internetit). Ngjashëm me një numër telefoni, është i nevojshëm për komunikimin midis dy pajisjeve. Adresa duhet të jetë e saktë në mënyrë që mesazhet të arrijnë në destinacionin e tyre. ICANN, me ndihmën e të ashtuquajturave “autoritete të numrave” në SHBA dhe Evropë, ka 25 vjet që cakton numra të tillë.
Struktura
Organizata u krijua në vitin 1998 me iniciativën e presidentit të atëhershëm të SHBA-së Bill Clinton. Por vetëm në vitin 2016 Shtetet e Bashkuara ia transferuan rolin mbikëqyrës kësaj organizate. Organizata mbron një filozofi sipas së cilës çështjet e internetit nuk duhet të vendosen vetëm nga shtetet, por nga përfaqësuesit e të gjithë aktorëve të interesuar. ICANN madje formulon kulturën e tij organizative në mënyrë që të gjithë përdoruesit e internetit të kenë mundësinë të bashkëvendosin për të.
ICANN përbëhet nga tri pjesë. Pjesa e parë është i ashtuquajturi komuniteti, i përbërë nga organizata globale, aleanca, përfaqësues të biznesit, përdorues individualë të internetit dhe përfaqësues të qeverisë. Së bashku ata përpunojnë udhëzimet. Pjesa e dytë është bordi drejtues i organizatës, që është përgjegjës për drejtimin strategjik të organizatës. Ai zgjidhet nga komuniteti. Dhe pjesa e tretë, struktura menaxheriale profesionale e organizatës, shërben si mbështetje për personelin dhe burimet për komunitetin dhe bordin e administrimit. ICANN, sipas deklaratave të veta, punon në një parim “nga poshtë-lart”. Bordi drejtues nuk përcakton temat që do të jenë në rendin e ditës, por komuniteti vendos për to, sipas nëngrupeve të tij.
Pavarësisht strukturës së hapur organizative, për shkak të shumë grupeve të interesit, për disa nga çështjet ka pikëpamje kontradiktore. Një prej tyre është: deri në çfarë mase interneti duhet të jetë i hapur dhe a duhet të jetë falas. Për shembull, në fillim të pushtimit rus vitin e kaluar, Ukraina kërkoi që Rusia të shkëputej nga interneti. ICANN e hodhi poshtë këtë kërkesë, duke argumentuar se duhej të qëndronte “neutral”.
Rregullat e veprimit
Konferenca e Hamburgut, e cila zhvillohet nga data 21 deri më 26 tetor, duhet të qartësojë se në cilat rregulla palët e interesuara mund të marrin pjesë në procesin e caktimit të të ashtuquajturave “domene të nivelit të lartë gjenerik” (gTLD), të cilat nga viti 2026 nuk do të kufizohen vetëm në vendet, por do të jetë i lidhur tematikisht në nivel global.
Një shembull tashmë ekziston. Pas domenit të nivelit të lartë të internetit “org” janë shpesh organizata jofitimprurëse, pavarësisht nga vendi i origjinës. Në Hamburg, duhet të futet një rregullore për vendosjen e kërkesave për alokimin e këtyre domeneve. Dhe sigurisht që do të flitet për zhvillimin e mëtejshëm të një interneti të hapur, të lirë dhe të sigurt./I.S
