Ish-presidenti Donald Trump u shpreh të shtunën se Lufta Civile mund të ishte shmangur përmes “negocimit”, duke argumentuar se lufta për t’i dhënë fund skllavërisë në SHBA ishte përfundimisht e panevojshme dhe se Abraham Lincoln duhet të kishte bërë më shumë për të shmangur gjakderdhjen.
“U bënë kaq shumë gabime. Shihni, kishte diçka që unë mendoj se mund të ishte negociuar, për të qenë i sinqertë me ju”, tha Trump gjatë fushatës së tij në Newton, Iowa. “Mendoj se mund ta kishit negociuar këtë. Të gjithë njerëzit vdiqën. Kaq shumë njerëz vdiqën.”
Komentet e ish-presidentit vijnë pak më shumë se një javë përpara mbledhjes së parë në vend në Iowa, ku ai ka një epërsi të konsiderueshme në sondazhe ndaj rivalëve të tij më të afërt, guvernatorit të Floridës Ron DeSantis dhe ish-guvernatorit të Karolinës së Jugut, Nikki Haley.
Lufta Civile është shfaqur si një pikë diskutimi e pamundur në gjurmët kryesore të GOP. Më shumë se një javë përpara komenteve të Trump, Haley iu përgjigj një pyetjeje në lidhje me shkakun e Luftës Civile pa përmendur skllavërinë, forca lëvizëse pas luftës. Që atëherë, ajo është tërhequr, duke thënë vazhdimisht se mendonte se fakti ishte i vetëkuptueshëm.
Vërejtjet e Trump nuk u bënë si përgjigje apo referencë ndaj Haley-t.
Në fakt, pati një sërë përpjekjesh përpara se Lufta Civile të fillonte për të arritur një marrëveshje për të shpëtuar Bashkimin. Por e ardhmja e skllavërisë në Jug nuk mund të zgjidhej me kompromis dhe kombi hyri në luftë me veten. Trump nuk tha se si do ta kishte parandaluar konfliktin, të cilin ai e quajti gjithashtu “aq të tmerrshëm, por kaq magjepsës”.
“Ishte, nuk e di, ishte thjesht ndryshe”, tha Trump për luftën.
Pasi përshkroi plagët e ushtarëve të marra në fushën e betejës, Trump tha se “nuk ka asgjë të mirë në këtë”, duke shtuar se lufta “ishte e vështirë për vendin tonë”.
Ai gjithashtu sugjeroi që Lincoln nuk do të kishte të njëjtin historik “nëse do të negocionte”.
Ish-deputetja e republikanëve, Liz Cheney, kritikoi qëndrimin e Trump në mediat sociale, duke pyetur se si republikanët që kanë mbështetur ish-presidentin, mund ta mbrojnë këtë?
“Cila pjesë e Luftës Civile ‘mund të ishte negociuar’? Pjesa e skllavërisë? Pjesa e shkëputjes? Nëse Linkoln duhet ta kishte ruajtur Bashkimin?” ka shkruar Cheney. “Pyetje për anëtarët e GOP, partia e Lincoln, të cilët kanë mbështetur Donald Trump: Si mund ta mbroni këtë?”
Republikanët modernë e tregojnë tradicionalisht Linkolnin si një hero, një hero republikan, për rolin e tij në ruajtjen e Bashkimit kur Jugu kërkoi të largohej dhe jo t’i jepte fund skllavërisë./O.S
