A ka ndonjë mënyrë për të kompensuar gjumin e humbur? Nëse jeni duke menduar për një sy gjumë apo një kafe të dyfishtë, e keni gabim: sekreti është pak lëvizje shtesë.
Të flesh keq nuk është gjëja më e mirë, e di. Megjithëse gjumi i mirë është një nga kërkesat më të rëndësishme për të mbajtur një mënyrë jetese të shëndetshme, shumë studime tregojnë se 40% e popullsisë së botës nuk fle mirë .
Secilit me siguri i ka ndodhur, të paktën një herë në jetë, të kalojë një natë pa gjumë ose të pushojë më pak orë seç duhet, me pasoja katastrofike të nesërmen. Ndër këto, më të zakonshmet janë përqendrimi i dobët, lodhja dhe nervozizmi. Por a ka ndonjë ilaç për të rikuperuar plotësisht pushimin e humbur? Nëse po mendoni për dremitjen klasike të pasdites apo për të pirë litra kafe , e keni gabim…
DY GRUPE. Sipas një studimi të botuar në revistën Physiology & Behavior , vetëm 20 minuta ushtrime fizike të moderuara do të mjaftonin për të zgjidhur problemin. Hulumtimi, i udhëhequr nga një ekip shkencëtarësh nga Universiteti i Portsmouth (Britania e Madhe), analizoi dy eksperimente të ndryshme, secili me 12 vullnetarë (në total, 19 meshkuj dhe pesë femra).
Testi i parë analizoi efektet e privimit të pjesshëm të gjumit në aftësitë njohëse të pjesëmarrësve, ndërsa i dyti shqyrtoi pasojat e një nate pa gjumë, duke përfshirë disa çrregullime të frymëmarrjes të lidhura me pushimin e dobët (siç është e ashtuquajtura “hipoksia e natës”, e përbërë nga nivele të ulëta të oksigjenit).
RUAJTJA E UDHËTIMIT. Për tre ditë, grupi i parë i individëve u lejua të flinte vetëm pesë orë në natë, ndërsa çdo mëngjes atyre u caktuan shtatë detyra për të kryer, për t’u përsëritur pasi të bënin njëzet minuta çiklizmin e ushtrimeve. Së fundi, përpara se të përfundonin detyrat, vullnetarëve iu kërkua të bënin një vlerësim të disponimit të tyre dhe përgjumjes që ndjenin. Analizat e mëvonshme të niveleve njohëse zbuluan se gjumi i pakët prekte çdo person ndryshe, një rrethanë kjo ndoshta për shkak të rezistencës së ndryshme individuale ndaj lodhjes.
Pavarësisht këtyre dallimeve, megjithatë, pas udhëtimit pati një përmirësim të qartë në performancën mendore të të gjithë pjesëmarrësve, si dhe në disponimin e tyre. Në eksperimentin e dytë, njerëzit qëndruan zgjuar një natë të tërë dhe më pas u transferuan në një mjedis të kontrolluar me sasi më të ulët të oksigjenit. Pavarësisht kushteve të vështira mjedisore, ushtrimet fizike vazhduan të përmirësonin performancën njohëse edhe në këtë rast.
MEKANIZMAT QË DO TË HULUMTOHEN MË TEJ. Autorët e studimit supozuan arsyet që shpjegojnë përfitimet mendore të stërvitjes. Megjithatë, teoria e lidhur me rritjen e fluksit të gjakut cerebral dhe rritjen e oksigjenimit gjatë stërvitjes nuk i bindi plotësisht, duke qenë se rezultatet intelektuale ishin të mira edhe në mjedisin me pak oksigjen.
Hulumtimet duket se sugjerojnë në vend të kësaj se përmirësimet nuk varen ekskluzivisht nga zona e korteksit paraballor të trurit (thelbësore në ekzekutimin e detyrave), por janë produkt i një sërë procesesh të koordinuara të shpërndara gjerësisht në rajone të ndryshme të trurit.
KATEGORITË NË RREZIK. Synimi në të ardhmen është të zbulohet se cilët mekanizma neurobiologjik aktivizohen në këto raste, duke ndihmuar të gjithë ata që vuajnë nga ndërprerjet e gjumit apo apnea e gjumit, por edhe prindërit e fëmijëve të vegjël të detyruar të zgjohen vazhdimisht dhe punëtorët e natës.Përshtatur nga Fokus.it/O.S
