Nga Artan Shkreli
Kemi degjuar per kisha te konvertuara ne xhami, pas pushtimit osman, por jo per xhami te shnderruara ne kisha. E megjithate, ekziston deshmia edhe per nje fakt te tille ne Shqiperi; dhe eshte i vetmi rast mesa mesojme nga burimet historike.
Behet fjale per nje faltore te vjeter myslimane ne fshatin Risil te Vlores, xhamia e te cilit u shkembye me nje kishe te re ortodokse. Ngjarja ka ndodhur ne vitin 1907, pese vjete para pavaresise se vendit.
Kujtimi i kesaj ndodhie eshte zbehur nga koha, por deshmohet nga nje telegram i administrates osmane ne Vlore (Avlonya) derguar qendres ne Janine, i dates 18 dhjetor 1907, ku theksohet se ne çiflikun Risil u prish xhamia e vjeter dhe ne vend te saj u ndertua nje kishe.
Dokumenti ndodhet ne “Osmanli Ashivi”, dhe eshte i vetmi qe deshmon nje gje te tille ne hapesiren shqiptare. Faksimilja e telegramit eshte botuar ne vellimin e pare te librit “Monumentet turke te konvertuara ne kisha” te autorit M. E. Yilmaz (2023).
Burimet deshmojne se kisha e ndertuar ate periudhe qendroi deri ne vitet e socializmit dhe u prish me themel ne furine e fushates ateiste te vitit 1967.
(Ne foto: telegrami ne fjale leshuar nga Vlora)
