Përveç heqjes së gjumit, shqetësimit të ritmit të jetës së bimëve dhe kafshëve dhe fshirjes së spektaklit të qiellit të natës , ndotja nga drita mund të rrisë ndjeshëm rrezikun e prekjes nga sëmundja e Alzheimerit , veçanërisht tek ata nën 65 vjeç. Sipas një studimi të financuar nga SHBA Instituti Kombëtar i Shëndetit dhe botuar në Frontiers in Neuroscience , do të kishte korrelacione të forta midis jetesës në zona me ndotje të fortë nga drita dhe prevalencës së sëmundjes Alzheimer .
Të dhënat e krahasimit. Shkencëtarët në Qendrën Mjekësore të Universitetit Rush në Çikago nxorrën informacion nga raportet nga programi federal i sigurimeve shëndetësore Medicare mbi numrin e individëve të diagnostikuar me Alzheimer në SHBA midis 2012 dhe 2018 dhe e krahasuan atë me hartat satelitore të NASA-s që tregojnë zonat më të prekura nga ndotja nga drita. . Analiza gjithashtu mori në konsideratë disa faktorë rreziku të njohur për të favorizuar këtë formë të demencës.
Më e rëndësishme se sa pritej. Disa kushte të tilla si diabeti, hipertensioni ose përvoja e kaluar e goditjes në tru ishin më fort të lidhura me prevalencën e sëmundjes Alzheimer sesa intensiteti i dritës rreth shtëpisë gjatë natës. Por – çuditërisht – ndotja nga drita lidhej më fort me frekuencën e Alzheimerit në popullatën e një zone të caktuar sesa faktorët e tjerë kryesorë të rrezikut si abuzimi me alkoolin , obeziteti , depresioni , dështimi i zemrës ose sëmundja kronike e veshkave.
Më keq për ata nën 65 vjeç. Të rinjtë në grupmoshën më të rrezikuar nga Alzheimer duket se janë veçanërisht të ndjeshëm ndaj efektit të ndotjes nga drita. Në fakt, për ata nën 65 vjeç, ekspozimi ndaj dritës gjatë natës ishte më i lidhur me prevalencën e Alzheimerit sesa çdo faktor tjetër rreziku i ekzaminuar.
Një shpjegim i mundshëm është dhënë nga Robin Voigt-Zuwala, drejtor i Laboratorit të Kërkimit të Ritmit Circadian në Qendrën Mjekësore të Universitetit Rush dhe një nga autorët e studimit: “Disa gjenotipe, të cilat ndikojnë në fillimin e hershëm të sëmundjes së Alzheimerit, kanë një ndikim në përgjigjen ndaj stresit biologjik i cili mund të shkaktojë ndjeshmëri më të madhe ndaj efekteve të ekspozimit ndaj dritës gjatë natës”. Për më tepër, të rinjtë më shpesh jetojnë në zona urbane dhe kanë stile jetese që mund të lehtësojnë ekspozimin ndaj burimeve të dritës gjatë natës.
Aspekte ende për t’u eksploruar më tej. Studimi ka disa kufizime, të tilla si fakti që nuk ishte në gjendje të matë ndikimin e ndotjes së dritës së brendshme ( si ajo e dritës së telefonit inteligjent ), që merrte në konsideratë vetëm njerëzit e SHBA-së ose se nuk ndante efektin e ndotjes së ajrit : në fakt dihet se prania e pluhurit të imët në atmosferë rrit rrezikun e demencës dhe se zonat me ndotjen më të fortë nga drita janë shpesh edhe ato me ajrin më të ndotur – mendoni për qytetet e mëdha.
Një tjetër “defekt” i rëndësishëm është vlerësimi i prevalencës (d.m.th., proporcioni i popullatës me Alzheimer në një periudhë të caktuar kohe) dhe jo incidenca e Alzheimerit , pra matja e shpeshtësisë me të cilën sëmundja shfaqet në një popullatë të caktuar. Për më tepër, mungon një vlerësim socio-ekonomik i zonave të konsideruara , sepse faktorë të këtij lloji kanë ndikim edhe në përcaktimin e rrezikut të formave të demencës.
Pak gjumë dhe ritme të çmendura. Megjithatë, ky nuk është studimi i parë që zbulon se ekziston një lidhje midis ndotjes nga drita dhe demencës. Dhe arsyeja mund të gjendet në shkatërrimin e ritmeve cirkadiane , të cilat rregullojnë alternimin gjumë-zgjim dhe reagimin e trupit tonë ndaj stimujve mjedisorë. Drita e natës është faktori kryesor që shqetëson orën tonë biologjike , e cila, kur ajo shkon keq, rrit gjendjen e përgjithshme të inflamacionit në trup dhe na bën më të ndjeshëm ndaj sëmundjeve .
Lidhja mes gjumit dhe Alzheimerit. Ritmet cirkadiane kontrollojnë gjithashtu gjumin, dhe gjumi i dëmtuar ose i pamjaftueshëm është një tjetër faktor rreziku i njohur për sëmundjen e Alzheimerit – ndoshta, hipotezohet, sepse pengon ciklin normal të pastrimit të trurit nga proteinat toksike që grumbullohen me tepricë në rast të Alzheimerit. Kjo shpëlarje nga sistemi limfatik ndodh natën, kur trupi është në qetësi.
Pershtatur ne shqip nga Focus.it/ E.T
