Përhapja e shpejtë e dronëve ka krijuar sfida të reja sigurie, veçanërisht në zonat me rrezik të lartë dhe ngjarje të profilit të lartë. Nga operacionet ushtarake tek mbrojtja VIP dhe turma, janë zhvilluar sisteme anti-drone për të zbuluar dhe neutralizuar dronët kërcënues.
Këto sisteme ndryshojnë në mënyrën e tyre të funksionimit, nga “armët” e bllokimit elektronik që neutralizojnë dronët deri te mjetet fizike të kapjes ose rrëzimit. Gjatë ceremonive në Vatikan – si gjatë procesionit funeral të Papa Françeskut – personeli ushtarak italian u pa i pajisur me një sistem të posaçëm portativ anti-dron ose “bazuka”. Kjo armë ka pamjen e një pushke të madhe me tyta/antena të shumta dhe përdoret për të neutralizuar dronët në një zonë ndalim-fluturimi.
Ky është një bllokues elektromagnetik portativ që ndërhyn në sinjalet e komunikimit të dronit, duke e detyruar atë ose të ulet në mënyrë të kontrolluar ose të rrëzohet. Burimet ushtarake e përshkruajnë atë si “një pajisje parandaluese që, në rast të një droni të paautorizuar, neutralizon valët e tij të radios, duke bërë që ai të bjerë ose të zbresë në tokë”.
Në praktikë, sistemi identifikon shpejt frekuencat e kontrollit të dronit dhe ndërpret lidhjen e tij me operatorin e ushtrisë italiane.
Këto “pushkë” anti-dron u vendosën në misionin e NATO-s në Kosovë në vitin 2019, u përdorën në operacionet e vitit 2020-22 si dhe në Kupën e Botës në Katar nga Forcat Ajrore, por brenda Italisë gjatë vizitave të nivelit të lartë (vizita e presidentit ukrainas Zelensky në Romë).
Në foton që u bë virale nga Vatikani, shihet një ushtar italian duke mbajtur në krahë bllokuesin portativ me antena të shumta. Kjo formë e “mitralozit” është për shkak të antenave të integruara të drejtimit për breza të ndryshëm frekuencash.
Shumica e sistemeve portative anti-dronë funksionojnë me neutralizimin elektronik të objektivit.
Karakteristikat kryesore teknike të tyre përfshijnë:
Mënyra e funksionimit: Në shumicën e rasteve, ndërhyrja e sinjalit (bllokimi) zbatohet në frekuencat e komunikimit të dronit. Arma lëshon sinjale të forta elektromagnetike në brezat ku një dron komercial zakonisht komunikon me telekomandën e tij (p.sh. brezat ISM 2.4 GHz dhe 5.8 GHz, frekuencat GPS, etj.). Kjo bën që droni të humbasë kontrollin dhe ai ose kryen automatikisht një funksion sigurie (ulje vertikalisht ose kthim në pikën e ngritjes), ose thjesht mbetet i pakontrolluar dhe bie. Sistemi në Vatikan, për shembull, përdor impulse elektromagnetike për të çaktivizuar aftësinë e operatorit për të kontrolluar dronin.
Disa sisteme të avancuara mund të provojnë në mënyrë alternative “GPS Spoofing” ose marrjen në dorë të kontrollit, në vend që ta bllokojnë. Ata e mashtrojnë dronin duke dërguar një sinjal të rremë GPS ose komanda uljeje. Për shembull, sistemi SkyDroner mund t’i dërgojë dronit një komandë kthimi në bazë ose ulje (shpërqendrimi) përpara se të përdorë ndërhyrjen e plotë (çaktivizimin).
Megjithatë, praktika më e përhapur në pajisjet portative është bllokimi i valëve për shkak të besueshmërisë së tij në një gamë të gjerë kërcënimesh.
Gama: Ndryshon sipas modelit dhe kushteve. Sistemet e fuqishme ushtarake kanë rreze efektive prej qindra metrash deri në 1-2 kilometra. DroneShield’s për shembull, raporton një distancë deri në 1 km në kushte tipike, ndërsa në një fushë të hapur është regjistruar deri në 2 km largësia maksimale.
Kostoja: Kostoja e blerjes së sistemeve anti-drone ndryshon ndjeshëm, në varësi të aftësive dhe prodhuesit. Në përgjithësi, bllokuesit manualë të nivelit të lartë kanë çmime në dhjetëra mijëra euro/dollar për njësi. Për shembull, një pajisje DroneGun ose DroneDefender zakonisht vlerësohet në rreth 20-50 mijë dollarë. Prandaj, platformat e integruara me sensorë të shumtë dhe një rrjet (gjurmuesi Dedrone me nyje të shumta zbulimi) mund të kushtojnë nga disa qindra mijëra në miliona, në varësi të shkallës së zonës së mbrojtur. Në treg ka edhe zgjidhje më të lira – kryesisht me origjinë kineze – me çmime në rangun e disa mijëra eurove. Për shembull, një bllokues portativ 120 W është i disponueshëm në treg për rreth 7.5 mijë dollarë dhe arrin një distancë prej 2.5 km në kushte ideale./ E.S
