Vrasja e një gazetari amerikan në ditwt e errëta tw revolucionit në Nikaragua të 1979 vitit, bëri zhurmë të madhe e trazoi shumë ujra. Për mw tepwr qw nuk flitej pwr dwshmitarw okularw tw cilwt e kishin parw ngjarjen, por për një kamera qw kishte mundur të regjistronte të gjithë aksionin e ushtarëve që mbronin kryeqytetin Managua nga rebelët…
…William D. “Bill” Stewart ishte një gazetar amerikan me ABC News. Ai mashkë me përkthyesin Juan Espinosa u vranë nga forcat e Gardës Kombëtare të qeverisë Nikaraguane ndërsa raportonte për Revolucionin e Nikaraguas teksa forcat rebele sandiniste po afroheshin kryeqyteti i Managua. Pamjet e ekzekutimit të tij u transmetuan vazhdimisht në televizionin e rrjetit, duke rezultuar në një zhurmë në Shtetet e Bashkuara kundër regjimit Somoza.
Karriera
Stewart ishte nga Virxhinia Perëndimore dhe ishte diplomuar në vitin 1963 në Universitetin Shtetëror të Ohajos. Ndërsa ishte në shtetin e Ohajos, ai ishte aktiv në shumë aktivitete jashtëshkollore duke përfshirë Senatin Studentor dhe shoqërinë e nderit të Sfinksit, si dhe një anëtar i vëllazërisë Alpha Tau Omega. Ai erdhi në ABC News nga WCCO-TV në Minneapolis. Ai ishte një korrespondent i huaj me përvojë, dhe detyrat e tij përfshinin mbulimin e Revolucionit Iranian në shkurt 1979. Ai kishte qenë në Nikaragua për 10 ditë duke raportuar për luftën civile midis dinastisë Somoza dhe sandinistëve të majtë.
Vdekja
Më 20 qershor 1979, Stewart po udhëtonte me një furgon shtypi në lagjet e varfëra lindore të kryeqytetit Managua me ekipin e tij të kamerës dhe zërit kur ata u ndaluan në një postblloqe të drejtuar nga Guardia e Nikaraguas, forca kryesore e Presidentit Anastasio Somoza Debayle. Furgoni ishte shënuar qartë si një makinë shtypi si një masë paraprake, e cila ishte bërë praktikë standarde pasi kryengritja dhe revolucioni u rritën në intensitet. Një ditë më parë, gazeta qeveritare Novedades kishte botuar një editorial që përshkruante gazetarët e huaj si “pjesë e rrjetit të gjerë të propagandës komuniste”.
Stewart dhe përkthyesi i tij 26-vjeçar nga Nikaragua Juan Francisco Espinoza dolën nga automjeti dhe iu afruan barrikadës. Stewart paraqiti kredencialet zyrtare të shtypit të lëshuara nga zyra e presidentit të Nikaraguas. Kur ata ishin disa metra larg ushtarëve, kameramani Jack Clark filloi të filmonte nga brenda furgonit. Një roje i urdhëroi burrat të ndaheshin dhe Stewart-i u urdhërua fillimisht të gjunjëzohej dhe më pas të shtrihej me fytyrë përtokë. Një ushtar iu afrua, e goditi një herë në brinjë, më pas u tërhoq dhe e qëlloi pas veshit të djathtë, duke e vrarë atë në çast. Espinoza u qëllua për vdekje jashtë kameras nga një ushtar tjetër, me sa duket përpara se të vritej Stewart, pasi ai iu afrua rojeve për t’u kërkuar leje për një intervistë. Pablo Tiffer López po ngiste furgonin ABC dhe ai dëshmoi se një ushtar i tha Stewart-it, “Jam i sigurt se ai nuk është gazetar. Ai është një qen.” Ai dëshmoi gjithashtu se ushtarët urdhëruan ekuipazhin e lajmeve të raportonte se një snajper sandinist ishte përgjegjës.
Stewart ishte 37 vjeç. Ai la pas gruan e tij Myrna dhe prindërit e tij. Trupi i tij u mor nga ekuipazhi i tij dhe u fluturua me një C-130 të Forcave Ajrore nga Nikaragua në Panama, më pas u transferua në një aeroplan të dërguar nga ABC dhe u kthye në Shtetet e Bashkuara. Ai u varros në Ashland, Kentaki.
Ndikimi
Ekipi i lajmeve kontrabandoi pamjet jashtë vendit dhe e dërgoi në Nju Jork. ABC, NBC dhe CBS të gjithë e transmetuan atë në transmetimet e tyre të lajmeve në mbrëmje dhe e ritransmetuan vazhdimisht në ditët në vijim. Miliona shikues në Shtetet e Bashkuara dhe në mbarë botën reaguan me tronditje dhe zemërim ndaj regjimit të Somozës. Të tre rrjetet protestuan kundër vrasjeve duke tërhequr personelin e tyre nga vendi, me vetëm CBS që la një korrespondent të vetëm për të mbuluar konfliktin. Presidenti Jimmy Carter lëshoi një deklaratë duke e përshkruar vrasjen si “një akt barbarizmi që të gjithë njerëzit e qytetëruar e dënojnë”.
Menjëherë pas vrasjeve, garda kombëtare e Nikaraguas raportoi se ata kishin arrestuar nëntetarin Lorenzo Brenes (“Brenis” në disa raporte), tetarin përgjegjës për vrasjen e Stewart, dhe se ai do të “sillej para oficerëve ligjorë”. Brenes kishte komanduar bllokimin e rrugës dhe ai dëshmoi para një gjykate ushtarake se nuk kishte parë të shtënat. Ai tha se vrasësi i Stewart ishte një “González Private” i cili u vra në luftime më vonë të njëjtën ditë. Brenes dëshmoi se privati kishte lidhje me të se ai kishte vrarë Stewart “sepse ai u përpoq të ikte”. Nuk dihen fatet përfundimtare të ushtarëve të Guardias përgjegjës për vrasjet e Stewart dhe Espinoza për shkak të rënies kaotike të regjimit ushtarak të Somozës. Somoza u largua nga Nikaragua për në Miami më 17 korrik dhe regjimi u përmbys më 19 korrik 1979, më pak se një muaj pas vrasjes së Stewart.
Filmi
Pamjet e incidentit u shfaqën në filmin Days of Fury (1979), me regji të Fred Warshofsky dhe të organizuar nga Vincent Price. Pamjet u përdorën gjithashtu në From the Ashes: Nicaragua Today, një dokumentar i publikuar në vitin 1983.
Një version imagjinar i vrasjes së Stewart u tregua në filmin e vitit 1983 Under Fire, ku luajtën Gene Hackman, Nick Nolte dhe Joanna Cassidy. Alex Grazier i Hackman dhe Russell Price i Nolte janë shkrirje të jetës dhe karrierës së Bill Stewart si gazetar dhe korrespondent lufte. Në film, vdekja e Stewart-it paraqitet ndryshe: personazhi i Hackman-it është qëlluar në gjoks ndërsa është në këmbë dhe vdekja e tij është kapur në një sërë imazhesh të palëvizshme nga personazhi i Noltes, i cili arratiset nga skena në një breshëri armësh. Ashtu si në rastin e Stewart, imazhet u shfaqen audiencave televizive anembanë botës, dhe protesta publike sinjalizon fundin e diktaturës së luftuar Somoza.
Pas rënies së Somozës, qeveria e re sandiniste krijoi një park për nder të tij në Managua. Parku, i vendosur në vendin në Barrio Riguero ku u vra, përmbante një monument çimentoje dhe një pllakë me mbishkrimin “Në kujtim të Bill Stewart. Ai nuk vdiq në një tokë të huaj dhe ne do ta ruajmë kujtimin e tij sepse ai është pjesë e Nikaraguas së Lirë.” Deri në vitin 1984, parku ishte shkatërruar pasi qeveria devijoi fondet nga buxhetet komunale në përpjekjet e luftës kundër kontrasve, dhe parku u mirëmbajt vetëm nga vullnetari Ricardo Gonzalez, një burrë i moshuar që jetonte aty pranë dhe ishte dëshmitar i vrasjes së Stewart. Atë vit, inxhinieri ndërkombëtarist amerikan Ben Linder, i cili jetonte në atë zonë, dhe murgesha amerikane Nancy Hanson e bindën Komitetin e Qytetarëve të SHBA-së që jetonin në Nikaragua t’i dhuronin mjete Gonzalez-it dhe t’i paguanin atij një pagë mujore për punën e tij. Në vitin 1987, Bill Stewart Park u përshkrua si “jo ndryshe nga qindra përkujtimore në cep të rrugës që u bëjnë haraç martirëve të lagjes së kryengritjes”.
Përgatiti për botim: L.Veizi
