Papa Gjon Pali II: nga lulëzimi rinor deri te kalvari i gjatë i sëmundjes, ja se si dhe pse “atleti i Zotit” eci përpara me kanonizimin.
Më 16 tetor 1978 Gjon Pali II u ngjit në fronin papal: një portret me ndriçim të pasëm të papës më karizmatik përmes artikullit “Santo Subito” nga Dario Biagi, marrë nga arkivat e Focus Storia.
LEKTORONI. Nuk ishte një profesion i hershëm. “Dikush u përkul mbi mua për një kohë të gjatë”, pranoi ai vetë në një poezi. Vetëm pas luftës, në moshën 26-vjeçare, Loleku, siç i kishin mbiquajtur të afërmit, vendosi t’i përgjigjej thirrjes dhe mori zakonin priftëror. Dashuria e vonuar, por më pas e furishme, gllabëruese. Një dashuri që e bëri të kompensonte kohën e humbur (si të thuash) me letërsinë, filozofinë dhe teatrin.
FAZA E DJEGUR. Në moshën 38-vjeçare, Karol Wojtyla ishte peshkop; në 47 vjeç, kardinal në vendlindjen e tij Krakov; në 58, Papa. Papa i parë sllav në histori, pontifi i parë joitalian pas gati pesë shekujsh. Një papë atletik, i cili bënte ski, notonte, voziste një kanoe. I mësuar të jetë mes të rinjve dhe të magnetizojë turmat me fjalët e tij. Një udhëheqës i besimit që ngatërroi etiketën e pallatit, që nga fjalimi i tij debutues, në mbrëmjen e 16 tetorit 1978. Pasi u paraqit para romakëve si peshkopi i ri “i thirrur nga një vend i largët”, ai fitoi audiencën me Një ftesë më e dashur dhe informale se sa kishte jehuar në sheshin e Shën Pjetrit prej vitesh: “Nëse e kam gabim, do të më korrigjoni”.
KUNDËR RRYMË. Komunikues dhe i tejmbushur nga karizma: «Ai pothuajse dukej sikur tundte kryqin e tij të argjendtë si shpatë», kujton korrespondenti i Vatikanit Andrea Tornielli, «duke bërtitur besimin e tij ndaj grupeve të vogla të infiltruesve sandinistë që në Managua, në 1983, e kundërshtuan hapur atë». Nuk e kishte humbur as qëndrimin e një luftëtari dhjetë vjet më vonë, kur, tashmë i lodhur dhe i mavijosur, gjëmonte kundër mafiozëve në Agrigento: “Pendohuni! Do të vijë dita e Gjykimit”.
DIGJI FAZAT Përçmimi dhe përjashtimi janë emra që e shoqëruan deri në vdekje dhe që e karakterizojnë apostullin e tij edhe sot. Gjithçka ishte madhështore, kapitale, rekorde, në pontifikatin e Gjon Palit II, edhe kur vrullja dhe vrullja ia lanë vendin të kundërtës së tyre, vuajtjes dhe lodhjes, dhe mesazhi i Kryqit u bë dëshmia e tij personale dhe nënshkrimi i tij. Edhe pas vdekjes së tij në mbrëmjen e së shtunës më 2 prill 2005, Papa polak vazhdoi të ecë përpara.
BUMI I MREKULLIVE. Pasardhësi i tij, Benedikti XVI, dëgjoi turmën që më 8 prill 2005, në funeralin e tij, donte që ai të bëhej “shenjt i menjëhershëm” dhe, duke deroguar nga rregulli sipas të cilit duhet të lejohen të kalojnë pesë vjet pas vdekjes së tij, tashmë vitin e ardhshëm ai ka filluar procesi i lumturimit.
Për të mos u mohuar, Wojtyla paraqitet për kanonizim me një super CV: që nga 1 prilli 2009, 251 nga mrekullitë e tij të supozuara tashmë ishin duke u ekzaminuar nga autoritetet e Vatikanit. I pari i njohur ishte shërimi, në qershor 2005, i një murgeshë franceze që vuante nga e njëjta sëmundje si ajo, sëmundja e Parkinsonit.
XHIRAMONDO. Përjashtimi i tij matet kryesisht nga këta dhe numra të tjerë. Një pontifikat shumë i gjatë, i treti më i gjatë ndonjëherë, 27 vjet, i kaluar kryesisht larg. “Të varfërit nuk udhëtojnë”, shkurtoi Gjon Pali II për të justifikuar bredhjen e tij të palodhshme si bari i fshatit global. Asnjë papë nuk ka udhëtuar aq shumë sa ai. Askush nuk ka vizituar më shumë vende se ai. Askush nuk ka shenjtëruar aq shumë peshkopë dhe nuk ka shpallur aq shenjtorë dhe të bekuar sa ai. Asnjë papë nuk ka qenë më i dukshëm në të gjithë historinë e Kishës. Edhe më shumë: sipas biografit të tij zyrtar, George Weigel, ai ishte deri tani «njeriu më i dukshëm në histori. Ai pothuajse me siguri është parë personalisht nga më shumë njerëz se kushdo tjetër. Nëse kësaj i shtojmë efektin shumëfishues të televizionit, shkalla e famës së tij bëhet pothuajse e pamundur për t’u kuptuar”.
PA FRIKE. Po, Papa më i fokusuar në media, i lavdëruar nga një mori të rinjsh, baba-djemsh dhe njerëz të çdo race e besimi. Titujt hapës në lajme, transmetime të drejtpërdrejta, madje një agoni e gjatë e shndërruar në televizion pa ndalesë. Papa luajti së bashku, shfrytëzoi masmedian për t’i kthyer Kishës së Pjetrit qendrën e saj të humbur, me koston e ngjalljes së kritikave të pamëshirshme, si ato të totalizimit të të gjithë ndërtesës kishtare në karizmën e tij ose të reduktimit të së shenjtës në një spektakël ( “Një Kishë më shumë e duartrokitur sesa e dëgjuar”, për të cituar ndër të tjera gazetarin Giancarlo Zizola). Por në këtë mënyrë ai arriti të rifitonte një rol udhëheqës për Kishën Katolike dhe t’i jepte vetes autoritet të paparë, si një lider global, i dëgjuar dhe i nderuar nga të fuqishmit e tokës, siç tregohet nga fjalimi i tij në tetor 1995 në Kombet e Bashkuara. .
UDHËHEQËS MORALI. Një pontif me ndikim si pak të tjerë. Paladin i lirisë dhe i të drejtave të individëve dhe popujve, ai bëri historinë e shekullit të njëzetë, veçanërisht me pjesën e parë të papatit të tij. Nuk ka dyshim se nxitja e tij e gjallë për t’i “hapur dyert gjerësisht Krishtit”, për t’i hapur “kufijtë e shteteve, sistemeve ekonomike dhe politike” ndaj tij, ishte goditja e parë ndaj regjimeve komuniste pas Perdes së Hekurt.
Ai ndezi zjarrin që nga Polonia, me revoltën Solidarnosc, u përhap në të gjithë bllokun komunist, përfshirë Bashkimin Sovjetik.
PËRVEÇ PËR MREKULLINË. Dhe kjo udhëheqje morale thuajse i kushtoi atij jetën: duket tashmë e vërtetuar, në fakt, se nxitësi i sulmit të të cilit Vojtila ishte viktima më 13 maj 1981 në sheshin e Shën Pjetrit ishte BRSS e Andropovit, edhe nëse ekzekutori, turku. Ali Agca bëri gjithçka për të mashtruar hetuesit. Gjon Pali II shpëtoi për pak. Ishte një mrekulli e vërtetë për shkencën dhe gjithashtu për të, i cili e lidhi menjëherë me profecitë e Fatimes.
NË MILENIUMIN E RI. Që nga ai moment shëndeti i tij filloi të përkeqësohej. Më vonë ai iu nënshtrua një operacioni për kancer të zorrës së trashë. Më pas shumë probleme kyçesh: shpatulla e dislokuar, femuri i thyer, problemet e gjurit, implantimi i një proteze kofsh. Së fundi, Parkinson. Atleti i Zotit u shndërrua në një përfaqësim të gjallë të Kryqit dhe Kalvarit, por kjo nuk e pengoi atë të qëndronte në qendër të skenës.
KAMPION I PACIFIZMIT. Nëse në një fazë të parë kishte qenë faktori vendimtar nëkonfliktin Lindje-Perëndim, në një fazë të dytë, faza e rendit të ri botëror, pas rënies së Murit, ai luajti një rol vendimtar në shmangien e kërcënimit të riarmatimit dhe luftë bërthamore. Në periudhën e tretë dhe të fundit, epoka pas Kullave Binjake, e dominuar nga fantazmat e terrorizmit islamik dhe përplasja e qytetërimeve, u bë flamurtari i dialogut. Një fener për pacifistët në mbarë botën.
KONSERVATIVE. Wojtyla kishte privilegjuar që në fillim, shkruan eksperti i Vatikanit Andrea Tornielli, “dimensionin karizmatik dhe misionar të lidhur me rolin e tij, sesa atë institucional dhe qeveritar”; sëmundja e bëri atë të delegonte edhe më shumë punët e brendshme. Kjo është një nga kritikat që i drejtohen përgjithësisht “Papës pelegrin”: ai do të kishte mbetur i palëvizshëm, ultra-konservator, në nivel doktrinor – duke tradhtuar kështu premtimet e Këshillit të Dytë të Vatikanit – dhe do të kishte deleguar shumë në sferën institucionale, duke u dorëzuar pasardhësve të tij një Kishë akoma më burokratike, romake dhe kishtare se ajo e trashëguar.
PRO DHE KUNDRA. Asnjë hapje për çështjen e kontracepsionit, bioetikës, priftërisë femërore, familjes, vetëm për të përmendur disa pika të dhimbshme. “Le të themi se ai iu përkushtua më shumë udhëtimeve dhe nismave për përhapjen e mesazhit ungjillor”, vëren Aldo Maria Valli, korrespondent i Rai Vatican. “Le të mendojmë vetëm për Ditët Botërore të Rinisë, shpikjen e tij.
Në qeveri ai delegoi shumë, veçanërisht Ratzinger. Por ai nuk ishte llogaritja e tij: ai foli me dëshirë me turmat dhe i pëlqente të propozonte mesazhin ungjillor për tërheqje. Në sjellje dhe gjuhë ai ishte një novator. Në nivel social dhe gjeopolitik ka hapur horizonte të reja për Kishën”.
FUNDAMENTALIST APO INOVATOR? “Problemet e sotme varen nga rreth gjysma e pontifikatit të tij”, akuzon teologu Vito Mancuso, duke iu referuar çështjes së pedofilisë, mospërputhjes në çështjet e moralit seksual dhe bioetikës dhe profilit “konservator dhe shumë pak të vëmendshëm ndaj dimensionit profetik” të episkopatës botërore. . Megjithatë, pranon ai, «do të ishte gabim të harronim pikat e ndritura të pontifikatit të tij. Në dialogun ndërfetar askush nuk e ka pasur guximin e tij. Takimi i parë në Asizi në vitin 1986 u perceptua si problematik edhe brenda botës katolike. Atëherë nuk mund të mos kujtohet vizita në sinagogë në Romë dhe takimi me të rinjtë myslimanë në Kazablanca, ku ai puthi Kuranin. Në rubrikën “plus” do të vendosja edhe kërkesat për falje për gabimet e bëra nga Kisha”.
Pra, një papë me dy fytyra, në disa mënyra fundamentalist dhe, në të tjera, progresiv? Weigel ndoshta ka të drejtë kur vëren se kategoritë tradicionale të “djathtas” dhe “të majtë” janë të papërshtatshme në rastin e Wojtyla: se është e nevojshme ta kuptojmë atë “nga brenda”…
Përgatiti për botim: L.Veizi
