“After Hours”, tmerri i një nate që nuk do të mbarojë
Nga Leonard Veizi
A mundet që për shkak të një trilli, – takimi me një vajzë, – nata jote që e ke ëndërruar si magjike të të kthehet në një ferr të vërtetë, ku të ndodhin ngjarje fare të pakuptimta, krejt absurde dhe mbi të gjitha të tmerrshme? Padyshim kjo ndodh më së shumti në një film triller, ashtu siç ka gjasa me një probabilitet fare të vogël të ndodhi edhe në jetën reale. E megjithatë në rastin konkret kemi të bëjmë me një fantazi artistike. Edhe pse për të thuhet se është i nënvlerësuar si film, ai është në të vërtet një magji. Dhe bëhet fjalë për një nga filmat e Skorcezes. Një film ku një njeri futet në një vorbull nga e cila e ka gati të pamundur të dalë. Por së fundi del. Veçse i duhet të kalojë aty ku dhe fantazia më e shthurur nuk shkon dot…
…”After Hours” është një film amerikan i vitit 1985, me regji të Martin Skorcese. Në shqip filmi është transmetuar nga Televizioni Publik me titullin “Pas orarit të punës”. Ajo është e cilësuar si një komedi e zezë, që sillet rreth një nate të çuditshme dhe surreale që përjeton protagonisti i filmit, Pol Haket, në Njy Jork Siti. Në megaproduksionin e tij filmi trajton disa minitema si izolimi, ankthi dhe paparashikueshmëria e jetës.
Ndërsa regjia e filmit mban firmën e Martin Skorceses, skenari është shkruar nga Xhozef Minion dhe prodhuar nga Emi Robinson, Grifin Dan dhe Robert F. Kolesberi.
Grifin Dan luan rolin e Pol Haket, një punonjës zyre i cili përjeton një sërë fatkeqësish ndërsa përpiqet të kthehej në shtëpi nga distrikti SoHo i Manhatanit gjatë natës. Në rolin e Marsit interpreton Rosana Arket.
“After Hours” u vlerësua nga kritikët për humorin e tij të zi dhe konsiderohet të jetë një film i nënvlerësuar i regjisorit të famshëm hollivudian. E megjithatë filmi fitoi çmimin “Independent Spirit” për filmin më të mirë. Skorcese fitoi çmimin e Festivalit të Filmit në Kanë për regjisorin më të mirë dhe çmimin “Independent Spirit” si regjisori më i mirë.
Ngjarja
Pas një dite të mërzitshme në punë, në një kafene në Manhatan, rradhitësi në kompjuter Pol Haket takohet dhe flet për letërsinë me Marsin, një vajzë bionde dhe e hijshme.
Marsi i thotë se ajo jetonte në SoHo me një skulptore të quajtur Kiki Brixhes, e cila bënte dhe shiste skulptura prej letre dhe allçie, dhe i lë numrin e saj. Atë natë vonë, Pol merr një taksi dhe shkon në apartamentin e Marsit në distriktin SoHo. Fatura e tij prej 20 dollarësh që fluturon nga dritarja gjatë udhëtimit është vetëm fillimi i aventurave të asaj nate e papritur që ai do të përjetojë. Haket nuk mund të paguajë për udhëtimin. Ndërsa taksisti i hakërrehet. Teksa nata përparon, Pol e gjen veten të ngatërruar në një seri ngjarjesh surreale, makthi dhe kërcënuese për jetën me një kastë shumëngjyrëshe karakteresh. Për më tepër kur vajza e takimit të tij gjendet e vdekur nga një mbidozë. Haket i kalon orët e tjera duke u përpjekur të kthehet në shtëpinë e tij, por asgjë nuk e favorizon. Ndaj kjo duket si një mision i pamundur.
Zbërthim psikologjik
Pol Haket paraqitet si një individ i zakonshëm, disi i vetmuar, që kërkon një arratisje nga rutina e tij e përditshme. Seria e ngjarjeve të çuditshme dhe shqetësuese që ai përjeton gjatë natës e amplifikon ndjesinë e tij të izolimit. Çdo takim që ka me personazhe të ndryshëm në qytet rrit ndjesinë e shkëputjes së tij, duke reflektuar një izolim më të gjerë urban.
Filmi kap ankthin e jetës moderne, veçanërisht përmes ndjesisë së Polit për humbjen e kontrollit. Ndërsa nata vazhdon, ai bëhet gjithnjë e më shumë i bllokuar në një seri situatash absurde, duke theksuar paparashikueshmërinë dhe kaosin e ekzistencës. Kjo mund të interpretohet si një reflektim i ankthit ekzistencial. Pol është kapur në një rreth vicioz që përpiqet të kthehet në normalitet, por çdo përpjekje e tij dështon nga ngjarje gjithnjë e më surreale.
Filmi përdor surealizmin për të eksploruar absurdin e jetës. Ngjarjet që Pol përjeton janë të ekzagjeruara dhe irracionale, duke e shtyrë narrativën përtej realizmit në fushën e absurdit. Kjo atmosferë surreale kontribuon në tensionin psikologjik, pasi realiteti i Polit duket se përshtatet në mënyra që sfidojnë arsyen e tij.
Gjatë gjithë filmit, Pol duket se kërkon diçka të rëndësishme — qoftë kjo lidhje, arratisje, apo thjesht një rrugë për t’u kthyer në shtëpi. Sidoqoftë, çdo rrugë që ai merr çon në më shumë konfuzion dhe dëshpërim. Mungesa e zgjidhjes në fund të filmit mund të shihet si një koment mbi natyrën e pakapshme të kuptimit në jetë.
Përvojat e Polit gjatë natës mund të shihen si një seri “disonancash kognitive” apo si shqetësimi mendor, ku pritshmëritë që ai ka për ndërveprimet normale sociale bien ndesh me reagimet e çuditshme dhe ndonjëherë armiqësore të njerëzve që ai takon. Kjo disonancë krijon një tension psikologjik që e shtyn narrativën përpara, ndërsa Pol bëhet gjithnjë e më i dëshpëruar për të pajtuar këto realitete konfliktuale.
Ndërsa nata vazhdon, Pol fillon të ndjejë përndjekje, veçanërisht kur lagjja kthehet kundër tij. Kjo paranojë në rritje reflekton ndikimin psikologjik të përvojave të tij, duke e shtyrë drejt një gjendjeje të afërt me çmendurinë. Filmi e përdor këtë për të eksploruar temat e izolimit shoqëror dhe frikën nga keqkuptimi ose gjykimi i padrejtë.
Në përmbledhje, “After Hours” shërben si një eksplorim psikologjik i izolimit urban, ankthit ekzistencial dhe absurdës surreale të jetës. Përmes natës së tmerrshme të Pol Haket, filmi zhytet në aspektet më të errëta të psikikës njerëzore, duke reflektuar ankthet dhe shkëputjet që mund të lindin në një botë kaotike dhe të paparashikueshme.
Kritika
Në “Metacritic”, filmi ka një rezultat mesatar të ponderuar prej 90 pikësh. prej 100 bazuar në komentet nga nëntë kritikë. Ndërsa kritiku Roger Ebert i dha “After Hours” katër yje, konsensusi kritik është shprehur: “I shpërthyer me energji të furishme dhe i mbushur me humor të zi, After Hours është një devijim mjeshtëror – dhe shpesh i anashkaluar – në filmografinë e Martin Scorsese.”
E megjithatë After Hours fitoi vetëm 10.1 milionë dollarë në Shtetet e Bashkuara.
