Një nga çështjet kryesore në kërkimin e ndërlikuar të kurave për demencën është vështirësia për të bërë diagnoza të hershme: në shumicën e rasteve, Alzheimer dhe sëmundje të tjera neurodegjenerative, si Parkinson, mund të “emërtohen” vetëm kur simptomat janë tashmë të dukshme dhe dëmtimi neurologjik është tashmë i avancuar.
Një studim i Universitetit të Kembrixhit, i kryer në një numër të madh të bazës së të dhënave shëndetësore, tregon se është e mundur, me pak vëmendje, të identifikohen shenjat e para të demencës në të ardhmen që në 9 vjet përpara diagnozës zyrtare. Hulumtimi u publikua në revistën shkencore Alzheimer’s & Dementia: The Journal of the Alzheimer’s Association .
Aktualisht ka pak trajtime efektive për demencën dhe sëmundje të tjera neurodegjenerative si Parkinson. Nga njëra anë, ndërhyrja ndodh shumë vonë, kur ilaçet mund të bëjnë pak kundër një degjenerimi nervor që filloi vite – ndonjëherë dekada – më herët. Nga ana tjetër, njohja kaq vonë për sëmundjen e bën shumë të vështirë përfshirjen e pacientëve në provat farmakologjike që ende mund të ndryshojnë rrjedhën e ngjarjeve. Edhe për këto arsye, provat kundër Alzheimerit, forma më e zakonshme e demencës, kanë qenë prej kohësh në një rrugë pa krye.
Shkencëtarët nga Universiteti i Kembrixhit dhe Spitalet Universitare të Kembrixhit, Fondacioni NHS, analizuan të dhënat nga Biobank në Mbretërinë e Bashkuar, një bazë të dhënash biomjekësore që përmban të dhëna anonime shëndetësore mbi gjenetikën, mënyrën e jetesës dhe shëndetin e përgjithshëm të gjysmë milioni njerëzve të moshës 40 deri në 69 vjeç numri i rënieve në muajt para pyetësorit. Ky arkiv i vlefshëm i të dhënave na lejoi të vlerësonim kushtet konjitive dhe fizike të pacientëve 5 deri në 9 vjet përpara se të diagnostikoheshin.
Njerëzit që do të zhvillonin Alzheimer në vitet pas pyetësorit shënuan rezultate më të ulëta se të tjerët në detyrat e zgjidhjes së problemit, kohën e reagimit, testet që kërkonin të mbani mend listat e numrave, testet që kërkonin objekte që përputheshin dhe detyrat e ardhshme të kujtesës (aftësia për të kujtuar diçka që do të duhet të bëjmë në të ardhmen). E njëjta gjë u pa për njerëzit që, vite pas Biobank, do të diagnostikoheshin me demencë frontotemporale, një formë tjetër më e rrallë e demencës.
jerëzit të cilët më vonë do të diagnostikoheshin me Alzheimer kishin gjithashtu më shumë gjasa të bien sesa bashkëmoshatarët e tyre të shëndetshëm – ata kishin më shumë gjasa të kishin rënë të paktën një herë në 12 muajt e mëparshëm. Ata që më vonë zhvilluan një sëmundje tjetër të rrallë neurologjike, paralizën progresive supranukleare (PSP), e cila shkakton paqëndrueshmëri posturale dhe çmenduri, kishin më shumë se dy herë më shumë gjasa se njerëzit e shëndetshëm të kishin rënë të paktën një herë. Për secilën nga kushtet e studiuara, duke përfshirë sëmundjen e Parkinsonit dhe demencën me trupat Lewy, pacientët raportuan shëndet më të keq në fillim kur u përfshinë në bazën e të dhënave.
“Deficitet e gjetura janë shpesh minimale, por të përhapura në një numër të madh aspektesh të aftësive njohëse”, shpjegon Nol Swaddiwudhipong, autori i parë i studimit. “Ky është një hap i rëndësishëm drejt monitorimit të njerëzve më të rrezikuar – për shembull, ata mbi 50 vjeç me presion të lartë të gjakut ose që nuk ushtrojnë – me synimin për të ndërhyrë herët për t’i ndihmuar ata të zvogëlojnë këtë rrezik.”/e.t
