Dhimbja dhe frika prodhojnë mekanizmat e pamëshirshëm të mbijetesës, të cilët ushqejnë të ndierit të kërcënuar. Kur këto dy ndjesi përdoren si “mjete” edukimi, siç për fat të keq ndodh ende te ne, do të kemi të rritur të pandjeshëm dhe pa respekt për veten dhe tjetrin. Tek këta individë keqtrajtimi bëhet sjellje dhe nuk arrijnë të komunikojnë ndryshe.
Ky grup kur është përballë individëve më të dobët se vetja i keqtrajtojnë, ndërsa kur janë përballë me individë që janë më të fuqishëm se ata, u nënshtrohen. Edukimi i keq prodhon vetëm dhunë dhe nënshtrim. Kujdes prindër, kur i trajtoni fëmijët tuaj përpiquni të jeni të njerëzishëm.
Mos e përdorni frikën, kërcënimin, etiketimin, pandjeshmërinë dhe sidomos urdhërin që të mos qajë fëmija, kur është i mërzitur. Prindër, edukatorë, mësues, dëshkoni veprimin por jo fëmijën, jepini të drejtë të mërzitet, rregullin duhet t’i a mësoni me respekt dhe jo me kërcënim.
Dhimbja ashtu si dhe frika, janë ndjesi individuale dhe mekanizma mbrojtës, por kur bëhen bashkë dhe ndërveprojn, influencojnë direkt në shëndetin mendor të fëmijës. Ky kombinim i dhimbjes me frikën, përfshin në lojë mekanizmin e harresës, e cila nuk lejon të kujtohet ngjarja.
Kështu, si frika ashtu dhe dhimbja nga mekanizma mbrojtës kthehen në mekanizma gjymtues. Ndërtimi dhe zhvillimi i psihës së fëmijës, nën trusninë ankthit, se cfarë do të ndodhë e çfarë do të ndjejë, influencon jo vetëm psiqikisht por edhe fizikisht, në strukturat trunore, si hypokampusi apo amykdala, struktura, që meren direkt me memorjen dhe mendimin./O.S
