Lara Prescott tek libri “Were We Here Here” rrëfen se si CIA përdori romanin e Boris Pasternak si një mjet propagandistik gjatë Luftës së Ftohtë.
Muajin e kaluar, Lara Prescott po përgatitej të diplomohej pas studimit trevjeçar për shkrime krijuese në Universitetin e Teksasit. Dy javë më vonë, ajo është bëri një marrëveshje librash me vlerë të paktën 2 milion dollarë (1.5 milion £), pasi botuesit në të dy anët e Atlantikut u ndeshën për të marrë romanin e saj të parë.
Ne “Were We Here Here” Preskott tregon historinë se si CIA kontrabandonte kopje të romanit klasik të Boris Pasternak, “Doktor Zhivago” në Rusi gjatë Luftës së Ftohtë, në një përpjekje për të shkaktuar trazira.
Prescott filloi të shkruajë romanin në vitin 2015 pasi lexoi rishtazi dokumente të deklasifikuara në lidhje me përfshirjen klandestine të CIA-s në botimin rus dhe përhapjen e “Doktor Zhivago”. Dokumentet, me emra të redaktuar dhe detaje të errëta, e frymëzuan atë që të “plotësojë boshllëqet me trillime”, tha ajo.
“Komploti i Zhivagos sillet rreth një historie dashurie midis Lara Antipova dhe Yuri Zhivago. Por, përshkrimet e tij mbi revolucionin e tetorit dhe luftën civile ruse, ashtu si dhe temat e saj që theksojnë rëndësinë e lirisë individuale përballë kolektivizmit të forcuar të BRSS-së, rezultuan që romani të konsiderohej armiqësor nga shteti. Por për mua, Zhivago është më shumë për jetën dhe dashurinë se sa për politikën. Bëhet fjalë për individë që mendojnë dhe qeshin, dhe e duan veten e tyre,” thotë Prescott.
Një nga dokumentet e deklasifikuar zbuloi se kreu i divizionit të CIA-s argumentoi në vitin 1958: “Mesazhi humanist i Pasternak – që çdo person ka të drejtën e një jete private dhe meriton respekt si qenie njerëzore, pavarësisht nga shtrirja e besnikërisë së tij politike apo kontributi për shtetin – paraqet një sfidë themelore për etikën sovjetike të sakrificës së individit ndaj sistemit komunist.”
Një dokument tjetër thotë: “Ne kemi mundësinë që t’i bëjmë qytetarët sovjetikë të pyesin veten se çfarë është e gabuar me qeverinë e tyre kur një vepër e mirë letrare nga njeriu që pranoi se ishte shkrimtari më i madh i gjallë rus, nuk është në dispozicion në vendin e tij, në gjuhën e tij, për gjuhën e tij, për njerëzit e vet për ta lexuar“.
Historia se si “qeveritë dikur besonin se librat mund të ndryshojnë botën” ishte “një gjë që duhet të tregohet, ndoshta tani më shumë se kurrë“, tha Prescott.
Përgatiti: L.Veizi
