Illinoise e sheh albumin e artistit të vitit 2005 të shndërrohet në një shfaqje vallëzimi modern ambicioz dhe tërheqës si asgjë tjetër në Broadway.
Osman Can Yerebakan
Justin Peck po kalon pranverën duke bërë zigzage midis Times Square dhe Upper West Side. Koreografi yll i New York City Balet ka qenë duke ecur me biçikletë midis provave të sezonit pranveror në Lincoln Center dhe Teatrit St James në rrugën 44, ku Illinoise – një shfaqje kërcimi modern të cilën ai e ka koreografin në albumin e Sufjan Stevens të datës 2005, Illinois – është zhvendosur pas një vrapim tre-javor në Armory Park Avenue. Koha kufitare në biçikletën e tij është ajo që Peck e quan “një nga momentet e pakta Zen të ditës”, ku rregulli i tij kryesor është të shmangë çdo shpërqendrim dhe thjesht të pedalojë. “Unë as nuk dëgjoj muzikë, sepse edhe atëherë jam duke bërë diçka.”
Peck ka qenë në lëvizje për gati dy dekada tani. Në vitin 2014, ai u emërua koreografi i dytë rezident në historinë e NYCB dhe gjatë viteve ka sjellë një vështrim bashkëkohor në kornizën klasike të baletit të institucionit përmes shfaqjeve origjinale, optimiste – dhe herë pas here të veshur me atlete – dhe bashkëpunimeve me artistë të njohur dhe stilistë për skenografi dhe kostume, si Jeffrey Gibson (i cili përfaqëson SHBA-në në Bienalen e Venecias të këtij viti), Humberto Leon, Sterling Ruby dhe Marcel Dzama. Peck ka drejtuar gjithashtu koreografinë për West Side Story të Steven Spielberg dhe ka fituar një çmim Tony për koreografinë më të mirë për punën e tij në ringjalljen e Rodgers dhe Hammerstein’s Carousel në 2018.
Megjithatë, Illinoise mund të jetë lëvizja e tij më e madhe në karrierë deri më tani. Debutimi regjisorial i 37-vjeçarit është rezultat i një bashkëpunimi me tre forca: kërcimi është parashikuar nga vetë Peck në albumin introspektiv të Stivens-it në moshën madhore me një rrëfim të shkruar nga dramaturgu Jackie Sibblies Drury. Një grup këngëtarësh interpretojnë këngët e albumit ndërsa kërcimtarët shprehin historinë e Sibblies Drury pa shqiptuar asnjë rresht. Gjestet zëvendësojnë fjalët dhe tekstet i nxisin lëvizjet. Historia e fiksionalizuar lirshëm përshkon emocione të përhershme, si p.sh. thyerja e zemrës pas dashurisë së parë, kthimi në miqësi për solidaritet dhe ringjallja eventuale nga humbja.
Illinoise pati premierën e tij në SHBA në Çikago në janar dhe pati një shfaqje të plotë në Armory, por, për Peck, transferimi i shpejtë i produksionit në Broadway me të vërtetë kulmon përpjekjet e grupit që përfshin 18 kërcimtarë dhe pianistin Timo Andres me një bandë live. Ai është krenar që ofron një plan për një përkufizim të zgjeruar të një shfaqjeje në Broadway: “Sjellja e një vepre nga një hapësirë arti në Times Square pasuron gamën e asaj që mund t’i prezantohet një audiencë të madhe dhe të mbështetet në këtë fushë.” Përpjekja e Peck për të shtyrë kufijtë e baletit ka qenë e ngjashme. Pasi iu bashkua NYCB në vitin 2006 në moshën 18-vjeçare, atij iu dha një numër solo në vitin 2013, i cili çoi në interpretimet e mjeshtrave të baletit amerikan Jerome Robbins dhe George Balanchine, të cilët Peck i konsideron si “Mozart i baletit amerikan”. Kur ai u bë koreograf rezident i kompanisë në vitin 2014, regjisori Jody Lee Lipes bëri dokumentarin, Baleti 422, rreth përgatitjes së Peck për veprën e tij origjinale të titulluar Paz de la Jolla. Në vitin 2017, ai bëri dy kërcimtarë meshkuj në një numër kërcimi romantik në prodhimin e tij origjinal, të titulluar The Times Are Racing.
Në Illionoise, ai përsëri largohet nga skicat tradicionale të kërcimit modern. “Një film i heshtur vallëzimi i nënvizuar nga një album,” ai përshkruan strukturën që i vendos interpretuesit rreth një zjarri kampi ndërsa kërcejnë historitë e tyre të rritjes përmes zhgënjimit dhe zbulimit. Ata veshin veshje të hershme të përditshme, pak hipi, ndërsa kalojnë nëpër ulje-ngritjet e jetës së tyre.
Lindja e asaj që tani është një shfaqje e madhe në Broadway është në fakt një rezultat i imagjinatës së Peck si adoleshent. Ai e kishte dëgjuar për herë të parë albumin e Stevens gjatë ditëve të tij të hershme në New York City si një 17-vjeçar nga “një qytet i përgjumur surferi” në Kaliforninë jugore. Lëvizja të cilën ai e kujton si “një përvojë transcendentale dhe një kërkim për komunitetin tim”, më pas u transmetua nga tekstet humoristike dhe të sinqerta të albumit rreth ankthit dhe kuriozitetit të qytetit të vogël për më shumë. Një aspekt instrumental për Peck-un atëherë dhe ende sot është mënyra se si Stevens përshkon mes folkut, operës, indie rock-ut dhe pop-it. “Tregimi i përgjithshëm dhe poezia më ndihmuan të zbuloja se kush isha në qytet dhe ku qëndroja në botë,” thotë ai. Pas disa përpjekjeve për të kontaktuar herët me Stevens, Peck përfundimisht u lidh me të, gjë që u shndërrua në një miqësi dhe bashkëpunime që përfshijnë një kompozim kërcimi në albumin tjetër të muzikantit, Enjoy Your Rabbit. NYCB në fakt do të riinskenojë produksionin, të titulluar Viti i Lepurit, në maj si pjesë e programit të 75-vjetorit të organizatës.
Peck thotë se një vendim kyç midis tre organizatorëve të produksionit ishte gjetja e “një gjuhe vallëzimi që nuk do të ishte tjetërsuese”. Edhe pse kërcimtarët japin numra shumë gjeste dhe madje herë pas here të çrregullta, Peck donte të përcillte për shikuesit atë që ai e quan “një vijë e hollë midis shikimit të diçkaje të jashtëzakonshme dhe ndjenjës se ata mund të bënin pothuajse të njëjtin kërcim”. Kjo ndjenjë e familjaritetit mbështetet gjithashtu nga betejat emocionale të personazheve dhe njohja e gjerë e albumit mes mijëvjeçarëve dhe madje edhe gjeneratës Z. Ekspozimi dy herë i këngës më të njohur të listës së këngëve, Chicago, gjatë gjithë shfaqjes tërheq një rreth të plotë në përshkrim i udhëtimit të heroit. “Doja t’i referohesha teatrit muzikor ku disa këngë përsëriten për të nënvizuar transformimin e personazhit që nga fillimi,” shpjegon Peck.
Peck u tërhoq nga skena në vitin 2019, por ai pranon se projekti i duhur mund ta tërheqë atë përsëri: “Do të ishte kënaqësi të dilte atje për Illinoise, por kasti ka rënë më mirë se unë ndonjëherë.” Edhe pse ai ndihet “më i lumtur prapa skenave tani për tani”, jeta dhe udhëtimi i tij për në skenën e baletit është futur tashmë në çdo sekondë të shfaqjes.
Illinoise tani po luan në Teatrin St James në Nju Jork. Sidoqoftë, kompozimet e hapura të Peck-ut i lënë vend imagjinatës. “Audienca është e ftuar të takojë personazhet në një pikë dhe të plotësojë narrativën,” thotë ai. Formati është disi një reagim ndaj asaj që ai shpjegon si “shumë punë që ushqen me lugë të gjitha synimet në ditët e sotme”. Peck në vend të kësaj beson në “besimin e shikuesve për të lënë hapësirë për interpretimin e tyre”.
